Ziekte van Lyme: symptomen en effectieve behandelingsopties

Wat is Lyme ziekte

De oorzaak van het ontstaan van Lyme ziekte is een bacterie van het geslacht Borrelia, ook wel Borrelia burgdorferi genoemd. Deze specifieke micro-organisme is een soort spiraalvormige bacterie (spirocheet), die voornamelijk wordt overgedragen door een beet van teken van het geslacht Ixodes.

Teken bewonen een specifiek soort bos herten en worden daarom ook wel herten teken genoemd. Gewone teken, zoals de "boom" en "honden" teken, zijn geen dragers van de infectie.

Lyme ziekte, ook wel "borreliose" genoemd, werd voor het eerst herkend in 1975 in de stad Lyme, Connecticut, toen kinderen symptomen van juveniele reumatoïde artritis begonnen te vertonen.

Tabel van mensen met Lyme ziekte per regio (2018-2023)

• Europa: Lyme ziekte is zeer wijdverspreid in Oost- en Centraal-Europa en in Scandinavië. Er is een toename van de morbiditeit waargenomen met een daling tijdens de COVID-pandemie.
• Noord-Amerika: Brandhaarden bevinden zich voornamelijk in het noordoosten en centraal VS en Canada. Er is een herstel van niveaus na de pandemie.
• Azië: Lyme borreliose is zeldzamer, maar komt voor in sommige delen van China en Rusland.
• Australië en Nieuw-Zeeland: De ziekte is niet endemisch en er worden alleen geïmporteerde gevallen geregistreerd.

Symptomen van de ziekte

Een tekenbeet kan eruitzien als een kleine, meestal jeukende bult op je huid, vergelijkbaar met een muggenbeet. In tegenstelling tot een mug, laat een teek geen pijnlijk gevoel achter bij de beet en vaak merken mensen pas dat ze gebeten zijn als ze de bult zien.

De symptomen van Lyme ziekte variëren. Ze verschijnen meestal in fasen, die elkaar kunnen overlappen. Bij de meeste mensen verloopt de vroege fase asymptomatisch.

Hier zijn de drie belangrijkste fasen waarin de symptomen van de aandoening zich voordoen.

Vroege gelokaliseerde fase

De eerste (vroege fase) verschijnt in de eerste 3-30 dagen na de tekenbeet. Deze fase van de ziekte kenmerkt zich door zeer weinig symptomen. Het wordt ook wel de "vroege gelokaliseerde fase" genoemd.

Andere symptomen die in de vroege fase kunnen optreden zijn:

• Hoofdpijn
• Opgezwollen lymfeklieren
• Koorts
• Zware vermoeidheid
• Stijfheid in de gewrichten.

Het is ook mogelijk dat spierpijn en krampen optreden.

Vroege disseminatie

Zonder de nodige behandeling gaat de ziekte over in een tweede fase. Deze wordt de "vroege disseminatie" fase genoemd en treedt op 3-10 weken na de tekenbeet. De tweede fase is vaak zwaarder en meer verspreid.

De symptomen van vroege disseminatie zijn dezelfde als in de eerste fase, met aanvullende symptomen.

Hier zijn ze:

• Verschijning van extra uitslag over het hele lichaam
• Pijn in de nek en zwakte in de gezichtsspieren
• Veranderingen in het cardiovasculaire systeem - vaak hebben patiënten een onregelmatige hartactiviteit of aritmieën.
• Pijn die begint in de rug en uitstraalt naar de dijen en onderbenen.
• Tintelingen in de ledematen.

Late disseminatie

De derde fase wordt de "late disseminatie" fase genoemd en omvat symptomen van de eerste twee fasen en andere die zich opstapelen. In de derde fase is de meest voorkomende aandoening het ontstaan van artritis in grote gewrichten, vooral in de knieën.

 

Snel toevoegen    

Vitamine D3

66 reviews

€15,95

 

Snel toevoegen    

Energy Blend - tinctuur

50 reviews

€8,95

Manieren van verspreiding

Teken van het geslacht "Ixodes" zijn de belangrijkste veroorzakers van Lyme ziekte. Er zijn verschillende manieren en factoren waardoor Lyme ziekte kan worden overgedragen.

We zullen de meest voorkomende manieren van verspreiding bespreken:

• Beet van een teek (de belangrijkste overdrachtsmethode)
• Van dieren die een reservoir zijn voor teken
• Geografische factoren: Lyme ziekte is meer verspreid in gebieden met grasachtige vegetatie, langs moerassen en regenwouden.
• Klimatologische kenmerken: Teken zijn actiever tijdens de warmere maanden van het jaar, daarom komt Lyme ziekte voornamelijk in de zomer voor.
• Verticale overdracht: Zeer zelden van mens op mens, maar overdracht van een zwangere vrouw met borreliose naar het kind is mogelijk.
• Overdracht via moedermelk en bloedtransfusie.

Diagnostiek en testen

De diagnose van Lyme ziekte is gebaseerd op een combinatie van klinische, laboratorium- en fysiologische onderzoeken. De belangrijkste diagnostische methoden zijn de volgende.

Klinische diagnose

Dit type onderzoek begint met het afnemen van een anamnese of ziektegeschiedenis. Met andere woorden, de specialist zal gedetailleerde informatie verzamelen over het begin van de symptomen en of je bent geweest in gebieden met teken en gegevens over tekenbeten. Als je het kenmerkende "bull’s eye" teken hebt, kan direct de diagnose "Lyme ziekte" worden gesteld.

Serologisch onderzoek

Het uitvoeren van laboratoriumonderzoeken is van uitzonderlijk belang, vooral in de latere stadia van de ziekte, wanneer de klinische symptomen onduidelijk zijn of ontbreken.

Serologische methoden voor onderzoek zijn:

• ELISA: Deze methode wordt gebruikt om antilichamen tegen Borrelia burgdorferi te detecteren. ELISA meet de immuunrespons van het lichaam op de infectie.
• Onderzoek naar IgG/IgM antilichamen: IgM antilichamen worden positief 2-4 weken na infectie, terwijl IgG antilichamen van enkele maanden tot een jaar na infectie in hoge concentraties aanwezig blijven.
• Western-Blot.

PCR test

PCR wordt gebruikt om DNA van Borrelia burgdorferi te detecteren in lichaamsvloeistoffen zoals synoviale vloeistof (gewrichtsvloeistof), hersenvocht of bloed. De test is zeer nuttig bij patiënten met Lyme artritis of neurologische symptomen (neuroborreliose). PCR is niet erg effectief in de vroege stadia, maar is nuttig voor de late stadia.

Lumbale punctie

Een lumbale punctie wordt uitgevoerd bij verdenking op neuroborreliose (ernstige neurologische complicatie van Lyme ziekte). Er wordt een punctie van de wervelkolom gedaan om het hersenvocht te onderzoeken. In het hersenvocht kunnen verhoogde niveaus van antilichamen tegen Borrelia burgdorferi worden vastgesteld.

Cardiologisch onderzoek

Lyme ziekte leidt vaak tot hartproblemen. Daarom laten infectiologen talrijke cardiologische onderzoeken uitvoeren om te zien of de hartfunctie behouden is.

Punctie van gewrichtsvloeistof

Bij patiënten die lijden aan Lyme artritis wordt een punctie (extractie van vloeistof) van het gewricht uitgevoerd en onderzocht op de aanwezigheid van antilichamen en een verhoogd aantal witte bloedcellen.

Huidtest

Wanneer er sprake is van chronisch atrofisch acrodermatitis, kan een biopsie van de huidlaesie worden uitgevoerd om te onderzoeken op bacteriën in de getroffen weefsels.

Correct gekozen tests en goede medische kennis van specialisten zijn van uitzonderlijk belang voor het stellen van de diagnose Lyme ziekte.

Differentiële diagnoses

De differentiële diagnose van Lyme ziekte is vrij uitgebreid. Het omvat onderscheid maken van tal van andere ziekten, omdat het in verschillende stadia verloopt, elk met talrijke symptomen die overlappen met veel andere ziekten.

We zullen enkele voorwaarden opsommen voor het differentiëren van Lyme ziekte in de volgorde van de stadia van het verloop.

Vroege gelokaliseerde Lyme ziekte

Zoals we al zeiden, verschijnt in het vroege stadium erythema migrans, griepachtige symptomen zoals koorts, hoofdpijn, vermoeidheid en spierpijn.

Dan maken we een differentiële diagnose met een van de volgende aandoeningen:

• Beet van een ander soort insect: Bij een beet van een mug of spin, bijvoorbeeld, ontstaat pijn op de plaats van de beet en intense jeuk met een bult, terwijl bij borreliose geen pijn is.
• Cellulitis: Cellulitis is een bacteriële infectie van de huid, veroorzaakt door streptokokken en stafylokokken. Hierbij verschijnt een pijnlijke bult, vaak gepaard gaand met jeuk. In tegenstelling tot Lyme ziekte is cellulitis zeer pijnlijk, ontbreekt de typische uitbreiding van de uitslag en is de bijbehorende symptomatologie, kenmerkend voor Lyme borreliose, afwezig.
• Viraal exantheem: Bij het klierkoortsvirus (Epstein-Barr) of parvovirus B19 kunnen symptomen vergelijkbaar met Lyme ziekte optreden met bijbehorende uitslag.

Vroege gedissemineerde Lyme ziekte

In het tweede stadium worden de symptomen intenser. Er verschijnen meerdere erythema’s, gezichtsverlammingen, hartproblemen, gewrichtspijn, malaise en andere.

De differentiële diagnose wordt hier gemaakt met de volgende ziekten:

• Bell’s verlamming: Bell’s verlamming is een verlamming van de gezichtszenuw, veroorzaakt door een virale infectie zoals herpes simplex. Het verschil tussen Bell’s verlamming en Lyme ziekte is dat bij de laatste de gezichtsverlamming bilateraal kan zijn.
• Meningitis: In de vroege gedissemineerde fase kan Lyme ziekte meningitis veroorzaken. Het verschil is dat meningitis geen andere bijkomende symptomen zoals uitslag en gewrichtspijn vertoont.
• Mononucleose: Het Epstein-Barr virus kan vermoeidheid, koorts, keelpijn en gegeneraliseerde lichaamspijnen veroorzaken, die de vroege gedissemineerde fase van Lyme ziekte imiteren.
• Systemische lupus erythematodes (SLE): Systemische lupus is een auto-immuunziekte met specifieke antilichamen die worden getest. Een differentiële diagnose wordt gemaakt omdat de symptomen identiek zijn aan die van Lyme ziekte.
• Reumatische koorts: Dit verschijnt na een streptokokkeninfectie, niet na een tekenbeet.

Late gedissemineerde Lyme ziekte

De late fase treedt op na 2-3 maanden na de beet van de besmette teek. Kenmerkende tekenen hiervoor zijn chronische artritis, encefalopathie, perifere neuropathie en chronische vermoeidheid.

Er wordt een differentiële diagnose gemaakt met de volgende ziekten:

• Artrose: Artrose is een degeneratieve ziekte en wordt gekenmerkt door hevige gewrichtspijn, vooral in de knieën. Daarom wordt een differentiële diagnose gemaakt, maar het verschil is dat bij artrose systemische symptomen ontbreken en het vooral mensen met zware intensieve arbeid treft.
• Reumatoïde artritis: Bij reumatoïde artritis is de aantasting van de gewrichten symmetrisch.
• Multiple sclerose: Lyme ziekte kan leiden tot neurologische complicaties zoals zwakte, tintelingen en cognitieve problemen, die de specialist kunnen misleiden met de aandoening multiple sclerose. Het sleutelverschil bij multiple sclerose is dat er kenmerkende laesies zijn die zichtbaar zijn op MRI.
• Chronisch vermoeidheidssyndroom: Bij beide aandoeningen is er zware chronische vermoeidheid, maar bij Lyme ziekte is er een tekenbeet en kenmerkende uitslag.
• Syndroom van Sjögren: Bij Sjögren is er naast vermoeidheid en gewrichtspijn, droogheid in ogen/mond en specifieke anti-SSA/Ro antilichamen.

Behandelmethoden en prognose van de ziekte

De behandeling van Lyme ziekte wordt voornamelijk bepaald door het stadium van de infectie en de symptomen van de patiënt. De belangrijkste aanpak voor behandeling is antibiotische therapie, die het meest effectief is in de vroege stadia van de ziekte.

Antibiotische behandeling

In het vroege stadium begint de behandeling onmiddellijk na het stellen van de diagnose. De meest gebruikte antibiotica zijn doxycycline, amoxicilline, cefuroxime. In de meer gevorderde stadia worden antibiotica uit de groep van cefalosporines en penicillines gebruikt om de zware symptomen te beheersen.

Behandeling van specifieke symptomen en complicaties

Bij Lyme artritis, neuroborreliose en Lyme cardiopathie worden verschillende klassen medicijnen en antibiotica gebruikt, bedoeld voor de verschillende soorten complicaties.

Ondersteunende therapie

Ondersteunende therapie wordt uitgevoerd met de toediening van niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID’s) en corticosteroïden. Van de NSAID’s worden ibuprofen en naproxen voorgeschreven om pijn in spieren en gewrichten te verlichten, terwijl corticosteroïden worden gebruikt voor ernstigere gevallen zoals Lyme artritis of neurologische symptomen.

Aanvullende therapie

Ter ondersteuning van de antibiotische therapie kunnen sommige kruiden en voedingssupplementen worden gebruikt als aanvullende middelen om symptomen te verlichten en het algemene welzijn van het lichaam te verbeteren.

Vitamine D

Vitamine D is een voedingssupplement met een krachtige immuunstimulerende werking, wat zeer nuttig is bij Lyme ziekte. Het helpt bij het beheersen van ontstekingsprocessen.

Omdat vitamine D wordt gesynthetiseerd door zonlicht, is het aan te raden om het als voedingssupplement in te nemen tijdens de maanden waarin we niet langdurig aan direct zonlicht worden blootgesteld. Neem vitamine D het hele jaar door om een gezonde immuunsysteem te hebben.

Vitamine C

Vitamine C als voedingssupplement heeft een sterke antioxiderende en immuunstimulerende werking. Het innemen van deze vitamine, naast via voedsel ook als voedingssupplement, zal je helpen in de strijd tegen de infectie en zal de ontsteking verminderen. Het voedingssupplement kan worden ingenomen in de vorm van capsules voor oraal gebruik.

Kurkuma

Kurkuma heeft uitzonderlijk veel geneeskrachtige eigenschappen, waarvan sommige ontstekingsremmende en antioxiderende zijn. Vaak kan het worden gecombineerd met gember, wat de effecten versterkt.

Kattenklauw

Kattenklauw (Uncaria tomentosa) heeft een sterke antimicrobiële, ontstekingsremmende en immuunstimulerende werking. Kattenklauw is een kruid dat ontstekingsprocessen in de gewrichten vermindert en het immuunsysteem versterkt.

Japanse duizendknoop

Een krachtige antioxiderende kruid met krachtige geneeskrachtige eigenschappen. Zeer nuttig voor de symptomen van Lyme ziekte. Ondersteunt de tonus van het cardiovasculaire en zenuwstelsel en heeft een antimicrobiële werking tegen Borrelia burgdorferi.

Preventieve maatregelen

De preventie van Lyme ziekte is voornamelijk gericht op het vermijden van tekenbeten.

We zullen de belangrijkste manieren om jezelf te beschermen opsommen:

• Vermijd de habitats van teken: Vermijd gebieden met hoge grasachtige vegetaties en houd het gras in je tuin laag.
• Draag geschikte kleding: Het dragen van lange kleding vermindert het contact met de huid, en het dragen van lichtere kleding helpt je om een teek beter te zien.
• Gebruik afweermiddelen: Het gebruik van speciale afweermiddelen houdt teken af en vermindert de kans op besmetting met Lyme ziekte drastisch.
• Correct verwijderen van teken: Als je bent gebeten door een teek, verwijder de teek voorzichtig met een pincet, zorg ervoor dat je het lichaam niet afscheurt en de kop in de huid blijft zitten.
• Preventie bij huisdieren: Gebruik antiparasitaire producten voor je huisdieren, omdat zij drager van de infectie kunnen zijn.

Door deze preventieve maatregelen te gebruiken, bescherm je jezelf tegen besmetting met Lyme ziekte of minimaliseer je op zijn minst de kans.

Wanneer een arts raadplegen

Raadpleeg een specialist als je merktde verschijning van de kenmerkende “bull’s eye” uitslag, griepachtige symptomen (hoofdpijn, vermoeidheid, koorts) begint te voelen na een tekenbeet of gewrichtspijn en zwelling of neurologische symptomen zoals gezichtsverlamming en tintelingen ervaart.

Je moet onmiddellijk een arts raadplegen als de symptomen verergeren en je cardiovasculaire problemen begint te krijgen. Dit kan een teken zijn van Lyme carditis. Als de teek langer dan 36 uur in de huid heeft gezeten en de bovengenoemde symptomen blijven aanhouden, is een consultatie met een specialist verplicht.

Conclusie

Lyme ziekte is een ziekte die wordt overgedragen door teken van het geslacht Ixodes, veroorzaakt door de bacterie Borrelia burgdorferi, gekenmerkt door symptomen zoals hoge koorts, vermoeidheid en een kenmerkende huiduitslag “bull’s eye”.

Vroege diagnose en behandeling met antibiotica en voedingssupplementen zijn cruciaal om langdurige complicaties te voorkomen. Vermijd dichte grasachtige gebieden en houd je aan de opgelegde epidemische maatregelen om jezelf te beschermen tegen besmetting met Lyme ziekte.

Veelgestelde vragen

Kan Lyme ziekte worden genezen?

Lyme ziekte is een behandelbare ziekte. Vooral als het op tijd wordt ontdekt en tijdig met antibiotische behandeling wordt begonnen, genezen de meeste mensen binnen 2-3 weken na het begin van de behandeling.

Wat zijn de belangrijke symptomen van Lyme ziekte?

Vroege symptomen omvatten griepachtige symptomen en de kenmerkende pathognomonische uitslag “bull’s eye”. Latere symptomen zijn neurologische veranderingen (gezichtsverlamming of tintelingen), Lyme artritis (gewrichtspijn en zwelling) en Lyme carditis (cardiovasculaire problemen).

Kan ik opnieuw besmet raken met Lyme ziekte?

In tegenstelling tot andere soorten ziekten, waarbij vaccins beschikbaar zijn of het lichaam zelf antilichamen tegen de ziekte opbouwt, is het hier volledig mogelijk om opnieuw besmet te raken, zelfs na succesvolle genezing van een eerdere besmetting met Lyme ziekte.

Bronnen

• https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/lyme-disease/symptoms-causes/syc-20374651
• https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK431066/