Het zenuwstelsel is een begrip dat mensen vaak gebruiken wanneer het gaat om verhoogde spanning en stress, zonder een duidelijk beeld van de complexe structuur en de brede reikwijdte die erbij betrokken zijn.
In dit artikel zullen we je voorstellen aan de anatomische structuur en fysiologie van dit belangrijke systeem, evenals enkele van de meest voorkomende ziekten die ermee verband houden.
Anatomie van het zenuwstelsel
Het zenuwstelsel vormt een complex netwerk van diverse cellen, kenmerkend voor dit systeem, gezamenlijk neuronen genoemd, en is verantwoordelijk voor de controle en coördinatie van alle functies in het lichaam.
Anatomisch en puur functioneel gezien wordt het onderverdeeld in twee hoofdcomponenten, namelijk het centrale zenuwstelsel (CZS) en het perifere zenuwstelsel (PZS).
Het centrale zenuwstelsel
Het centrale zenuwstelsel bestaat uit twee hoofdonderdelen: de hersenen en het ruggenmerg.
De hersenen zijn in wezen het hoofdcontrolecentrum, terwijl het ruggenmerg dient om verbindingen te maken tussen de hersenen en de rest van het lichaam.
De hersenen zijn verdeeld in verschillende hoofdonderdelen:Grote hersenen - cerebrum: Dit is het grootste deel en is verantwoordelijk voor het verwerken van informatie uit de buitenwereld met betrekking tot de zintuigen (sensaties), bewegingen, emoties en cognitieve functies. De menselijke grote hersenen zijn verantwoordelijk voor hoog ontwikkelde cognitieve functies en ons vermogen om te redeneren en te analyseren, evenals om creativiteit te tonen en te creëren. Anatomisch gezien is het verdeeld in twee hemisferen (links en rechts), die dienen om de tegenovergestelde kant van het lichaam te controleren.
Kleine hersenen - cerebellum: Is voornamelijk verantwoordelijk voor de coördinatie van bewegingen en het handhaven van de lichaamspositie in de buitenwereld.
Hersenstam: Zijn rol is om directe controle uit te oefenen over vitale lichaamsfuncties zoals ademhaling, hartslag en bloeddruk.
Het ruggenmerg strekt zich uit langs de wervelkolom en dient als een "verdeelcentrum" bij het overdragen van zenuwimpulsen tussen de hersenen en het perifere zenuwstelsel (PZS).
De zenuwcellen waaruit het bestaat, dienen voor het verzenden en ontvangen van signalen voor motorische en zintuiglijke functies.
Perifere zenuwstelsel (PZS)
Het perifere zenuwstelsel bestaat uit alle overige zenuwen die vertakken vanaf de delen van het centrale zenuwstelsel, en meer specifiek, vanaf het ruggenmerg naar de rest van het lichaam.
Het wordt onderverdeeld in twee hoofdtypen: het somatische zenuwstelsel en het autonome zenuwstelsel.
Somatische zenuwstelsel
Het controleert vrijwillige bewegingen die worden uitgevoerd door de skeletspieren van het bewegingsapparaat. Het somatische zenuwstelsel dient voor het overdragen van signalen van het CZS naar de spieren, maar ook voor het overbrengen van informatie van sensorische aard (van de huid en andere zintuiglijke organen) naar het CZS.
Autonome zenuwstelsel
Het autonome zenuwstelsel dient om controle uit te oefenen over onvrijwillige functies van het lichaam. Dit omvat hartactiviteit, ademhaling, spijsvertering en de functie van klieren.
Op zijn beurt wordt het onderverdeeld in twee afdelingen:
Sympathische zenuwstelsel: Is verantwoordelijk voor de reacties van het lichaam op stress en stuurt de "vecht-of-vlucht"-reflex aan door de afgifte van adrenaline, waarbij het in feite de hartslag controleert, de ademhaling versnelt en de luchtwegen verwijdt. Het is verantwoordelijk voor de afgifte van een grote hoeveelheid glucose in het bloed, die het lichaam nodig heeft in noodsituaties.
Parasympathische zenuwstelsel: De werking ervan is het tegenovergestelde van die van het sympathische zenuwstelsel en uit zich in het herstel en ontspanning van het lichaam, het vertraagt de hartslag, verlaagt de bloeddruk en activeert processen zoals spijsvertering.
Structuur en functie van het zenuwstelsel
Neuronen zijn de functionele eenheden van het zenuwstelsel en vertegenwoordigen zeer gespecialiseerde cellen die dienen voor het geleiden van elektrische en chemische signalen in het CZS en door het hele lichaam. Ze zijn van verschillende soorten, elk met een specifieke functie, en bouwen samen structureel het gehele zenuwstelsel op.
Structuur van het neuron
Ondanks de grote verscheidenheid aan zenuwcellen in het menselijke zenuwstelsel, lijken ze structureel grotendeels op elkaar.
De structuur van neuronen omvat:
Lichaam (soma) - dit deel van de zenuwcel bevat de kern en het cytoplasma, waarin vitale processen plaatsvinden die het leven van de cel ondersteunen.
Dendrieten - vertegenwoordigen vertakte, op takken lijkende structuren die signalen ontvangen van omliggende neuronen en deze naar het cellichaam leiden.
Axon - een lange, draadachtige uitloper die signalen van de zenuwcel naar andere neuronen of spiercellen geleidt.
Synapsen - dit zijn delen van het neuron waarmee communicatie tussen afzonderlijke cellen plaatsvindt. In synapsen activeren elektrische impulsen de afgifte van neurotransmitters, die de afstand tussen twee synapsen overbruggen om het signaal van het ene neuron naar het andere over te dragen.
Neurotransmissie of signaaloverdracht tussen afzonderlijke neuronen
Neuronen communiceren met elkaar via elektrochemische signalen.
Het complexe proces van signaaloverdracht omvat het actieve transport van ionen door de neuronale celmembraan, wat op zijn beurt elektrische impulsen creëert. Deze bewegen zich langs het axon en wanneer ze de synaps bereiken, worden de bijbehorende neurotransmitters vrijgegeven.
Deze chemische verbindingen prikkelen of remmen (onderdrukken) het volgende neuron, waardoor het signaal kan worden voortgezet of gewijzigd.
Reflexboog
De reflexboog is een direct pad dat dient om een zenuwsignaal een onvrijwillige reactie te laten produceren - bijvoorbeeld wanneer je je hand snel terugtrekt nadat je voelt dat je een zeer heet oppervlak aanraakt. Deze boog omvat sensorische neuronen, interneuronen in het ruggenmerg en motorische neuronen, die de hersenen omzeilen om een zo snel mogelijke respons te produceren.
Fysiologie van het zenuwstelsel
Het zenuwstelsel controleert absoluut alle functies van het lichaam door het ontvangen van sensorische informatie, verwerking, assimilatie en het genereren van adequate reacties.
Het reguleert functies zoals:
Spiercontractie
Afscheiding van klieren
Spijsverteringsprocessen
Ademhaling en de hogere functies van de menselijke hersenen, gerelateerd aan geheugen en cognitieve vaardigheden.
Het CZS assimileert en verwerkt de ontvangen externe informatie en stuurt signalen via het PZS naar verschillende delen van het lichaam.
Het zenuwstelsel is verantwoordelijk en onmisbaar voor het handhaven van homeostase (de interne balans van het lichaam), door voortdurend elk fysiologisch proces te reguleren en aan te passen. Dit omvat de regulatie van temperatuur, zuurgraad en de water-elektrolytenbalans.
Het zenuwstelsel is zeer georganiseerd en gespecialiseerd en stuurt alle functies en processen in het lichaam aan, ongeacht of ze vrijwillig of autonoom zijn. Goede interne coördinatie tussen de afzonderlijke componenten zorgt voor een probleemloze werking van het lichaam en de uitvoering van dagelijkse activiteiten onder alle omstandigheden.
Functies van het zenuwstelsel
Het zenuwstelsel vervult drie hoofdfuncties - sensorisch (zintuiglijk), motorisch (bewegings-) en integratief. Elk van deze speelt een sleutelrol in het handhaven van homeostase en stelt het lichaam in staat om te reageren op allerlei interne en externe prikkels.
Sensorische (zintuiglijke) functie
De sensorische functie omvat het detecteren van veranderingen in de omgeving en in het lichaam. Zeer gespecialiseerde sensorische receptoren zijn verantwoordelijk voor het verzamelen van deze informatie en het doorsturen ervan naar de juiste delen van het CZS voor verwerking via afferente neuronen.
Deze receptoren kunnen verschillende prikkels detecteren zoals licht, geluid, temperatuur, druk, chemische veranderingen.
De receptoren voor deze genoemde prikkels bevinden zich respectievelijk in de organen van:
Het visuele systeem (ogen)
Het gehoorsysteem (oren)
Het vestibulaire systeem (vestibulair apparaat)
Het reuksysteem (neus en neuronen die chemische signalen overdragen) enz.
Motorische (bewegings-) functie
De motorische functie is verantwoordelijk voor het verzenden van signalen van het centrale zenuwstelsel naar de spieren en klieren, als reactie op de sensorische informatie die is ontvangen van de bijbehorende receptoren.
Motorische (efferente) neuronen voeren de bijbehorende commando's uit, waardoor we vrijwillige of onvrijwillige bewegingen kunnen uitvoeren. Deze functie stelt het zenuwstelsel in staat om controle uit te oefenen over verschillende organen en systemen in het lichaam.
Integratieve functie
De integratieve functie van het zenuwstelsel uit zich in het verwerken en interpreteren van informatie van het sensorische zenuwstelsel, waardoor de hersenen beslissingen kunnen nemen.
Deze functie omvat het integreren van sensorische informatie, het opslaan ervan als geheugen en het mogelijk maken van besluitvorming op basis van deze informatie.
Het centrale zenuwstelsel synthetiseert de informatie en maakt het mogelijk om gedachten, redeneringen, emoties en reacties te vormen, die via de motorische neuronen worden overgedragen om de bijbehorende acties te initiëren.
De drie hoofdfuncties van het zenuwstelsel werken in volledige synchronie en harmonie, wat een hoog niveau van functioneren van het lichaam mogelijk maakt en de aanpassing aan allerlei veranderingen.
Geschikte supplementen voor een gezond zenuwstelsel
Soorten ziekten en aandoeningen van het zenuwstelsel
Het zenuwstelsel kan worden getroffen door een breed scala aan ziekten, die de capaciteit om de functies van het lichaam te reguleren en te controleren kunnen beïnvloeden.
Ze kunnen worden geclassificeerd in verschillende hoofdgroepen, gebaseerd op de delen van het zenuwstelsel die ze beïnvloeden of het type schade dat ze veroorzaken.
Degeneratieve ziekten
Degeneratieve ziekten van het zenuwstelsel zijn gerelateerd aan de progressieve verlies van neuronen of de verstoring van hun functionaliteit.
In de loop van de tijd hebben deze ziekten de neiging om te verslechteren en kunnen ze leiden tot ernstige en significante fysieke en mentale beperkingen.
Voorbeelden van dergelijke ziekten zijn de ziekte van Alzheimer, de ziekte van Parkinson en amyotrofische laterale sclerose.
Ziekten van het perifere zenuwstelsel
Ziekten van het perifere zenuwstelsel treffen de zenuwen buiten de hersenen en het ruggenmerg.
De meest voorkomende ziekten van het PZS zijn perifere neuropathie en het syndroom van Guillain-Barré.
Sensorische ziekten
Schade aan de zintuiglijke organen en functies beïnvloedt het vermogen van het lichaam om prikkels zoals aanraking, geluid en beelden waar te nemen.
Ze kunnen gebaseerd zijn op schade aan de zenuwen, verantwoordelijk voor het uitvoeren van deze functies, of verschillende delen van de hersenen die de informatie waarnemen.
Dergelijke ziekten zijn optische neuritis en gehoorverlies.
Demyeliniserende ziekten
Demyeliniserende ziekten zijn aandoeningen waarbij de myelineschede van neuronen wordt vernietigd, die bedoeld is om zenuwvezels te beschermen en de snelheid van impulsgeleiding te verbeteren.
Een dergelijke ziekte is multiple sclerose. Dit is een auto-immuun demyeliniserende ziekte waarbij het eigen immuunsysteem de myelineschede van verschillende zenuwcellen in de hersenen vernietigt. Dit leidt tot spierzwakte, verminderd zicht, vermoeidheid en heeft vaak episodes van remissie en terugval.
Infectieziekten
Sommige infecties vallen direct het zenuwweefsel aan, wat leidt tot ontsteking en schade aan bepaalde structuren, gerelateerd aan de verstoring van diverse functies.
Dergelijke ziekten zijn meningitis en encefalitis.
Traumatische schade aan het zenuwstelsel
Trauma's kunnen zowel de hersenen als de wervelkolom treffen, waarbij de gevolgen vaak ernstig zijn en chirurgische ingrepen en een lang revalidatieproces vereisen.
Tot dit soort verwondingen behoren traumatische hersenletsel en letsel aan het ruggenmerg.
Stoornissen in de bloedsomloop
Schade aan de bloedvaten die het zenuwstelsel van bloed, voedingsstoffen en zuurstof voorzien, kunnen leiden tot een zogenaamde beroerte.
Dit is het resultaat van een verstoring in de bloedtoevoer door een blokkade (ischemische beroerte) of door een breuk in de integriteit van een bloedvat (hemorragische beroerte). Het resultaat is vrijwel altijd gerelateerd aan permanente schade aan het hersenweefsel, afhankelijk van verschillende factoren.
Ziekten en pathologieën van het zenuwstelsel omvatten een breed scala aan aandoeningen die zowel het centrale als het perifere zenuwstelsel kunnen treffen.
Sommige ontwikkelen zich geleidelijk in de loop van de tijd, andere kunnen acuut optreden als gevolg van trauma, infectie en andere factoren. De behandeling is altijd specifiek en kan variëren van medicatie tot zware chirurgische ingrepen.
Veelgestelde vragen
Wat zijn de twee belangrijkste onderdelen van het zenuwstelsel?
Het zenuwstelsel wordt voornamelijk verdeeld in het centrale zenuwstelsel en het perifere zenuwstelsel.
Wat zijn de belangrijkste functies van het zenuwstelsel?
Het zenuwstelsel is verantwoordelijk voor de synchronisatie in het lichaam en voor het uitvoeren van elk proces en functie.
Wat zijn de meest voorkomende degeneratieve ziekten van het zenuwstelsel?
De bekendste en meest onderzochte ziekten van het zenuwstelsel, gerelateerd aan functieverlies en het afsterven van neuronen, zijn de ziekte van Alzheimer en Parkinson.
1 reactie
Чудесно обяснено! Никога не съм осъзнавала колко свързани са нервите с всичко, което правим, от дишането до емоциите ни.
Laat een reactie achter