Menopauze - wat te verwachten en hoe om te gaan met onaangename symptomen

# Wat is menopauze en waarom treedt het op

Menopauze is een term die een natuurlijke fase in het leven van de vrouw aanduidt en het einde markeert van haar menstruatieactiviteit en vruchtbaarheid. Het treedt op in verschillende leeftijdsperioden, grotendeels genetisch bepaald, waarbij de leeftijd meestal tussen 40 en 60 jaar ligt.

Bij veel vrouwen worden situaties waargenomen waarbij de menstruatie kan stoppen. Men spreekt echter van menopauze wanneer een vrouw gedurende 12 opeenvolgende maanden geen menstruatie heeft gehad. 

De menopauze is onderdeel van het natuurlijke verouderingsproces van het lichaam en is het gevolg van de geleidelijke afname van de functie van de eierstokken. Naarmate de leeftijd vordert, beginnen de eierstokken steeds minder vrouwelijke geslachtshormonen te synthetiseren - oestrogeen en progesteron, die de menstruatiecyclus reguleren, evenals vele andere processen in het vrouwelijke lichaam. Hierdoor stopt de ovulatie en dus ook de menstruatie.

Deze fase in het leven van de vrouw gaat gepaard met talrijke fysieke en psychische veranderingen, veroorzaakt door veranderingen in de hormonale homeostase.

# Zijn alle vrouwen getroffen

Ja, de menopauze is een fysiologisch proces dat het einde van de vruchtbare leeftijd bij vrouwen markeert en als zodanig treedt het bij elke vrouw op. De leeftijd hiervoor is individueel, maar meestal tussen de 40 en 60 jaar. Statistische gegevens tonen aan dat de gemiddelde leeftijd van optreden 52 jaar is.

Hoewel elke vrouw deze fase van haar leven doormaakt, kunnen de symptomen en hun intensiteit sterk verschillen per individu.

# Wat zijn de veelvoorkomende symptomen en hoe herkent u ze

De menopauze is een individueel proces, waarbij de symptomen aanzienlijk kunnen variëren bij elke vrouw, zowel in intensiteit als in soorten.

Het heeft zijn kenmerkende tekenen waarmee het waarschuwt voor het begin ervan. 

Enkele van de meest voorkomende symptomen van de menopauze zijn: 

• Opvliegers en nachtelijk zweten
• Schommelingen in stemming, depressieve gedachten en prikkelbaarheid
• Verhoogde emotionele gevoeligheid
• Slaapproblemen (meestal insomnia)
• Vaginale droogheid
• Verminderd libido
• Externe veranderingen in haar en huid
• Verminderde botdichtheid.

Ondanks de verschillen in symptomen voelt elke vrouw op een gegeven moment de veranderingen en herkent ze de symptomen, ongeacht hun aard en intensiteit.

# Verdwijnen de symptomen en wanneer

Over het algemeen nemen de symptomen van de menopauze af met de tijd, waarbij de duur waarin dit gebeurt weer per vrouw verschilt.

Desalniettemin worden er drie periodes onderscheiden die verband houden met de menopauze, waarvoor de wetenschap enige tijdsgrenzen heeft vastgesteld.

Deze periodes zijn:

• Perimenopauze - dit is de overgangsperiode die leidt tot de eigenlijke menopauze. De symptomen die ermee gepaard gaan zijn typische menopauze symptomen zoals opvliegers, zweten, onregelmatige cyclus. Deze fase kan tussen de 4 en 8 jaar duren. De symptomen gedurende deze lange periode kunnen behoorlijk intens zijn vanwege de scherpe schommelingen in hormoonspiegels.
• Menopauze - wordt als vastgesteld beschouwd na 12 opeenvolgende maanden amenorroe (zonder menstruatiecyclus). De symptomen van de menopauze zijn vaak identiek aan die van de perimenopauze, waarbij de intensiteit geleidelijk begint af te nemen. 
• Postmenopauze - de jaren na het definitief intreden van de menopauze. De symptomen zijn aanzienlijk minder intens en verdwijnen geleidelijk naarmate het lichaam zich aanpast aan de nieuwe, lagere hormoonspiegels. Sommige tekenen zoals vaginale droogheid en verminderde botdichtheid hebben echter de neiging te verergeren en vereisen vaak speciale aandacht en zorg.

Hoewel ze verschillen en beschreven zijn, verlopen deze periodes soms heel geleidelijk van de ene in de andere zonder duidelijk te kunnen worden afgebakend. 

# Veroorzaakt de menopauze andere gezondheidsproblemen

Naast de gebruikelijke symptomen kunnen de menopauze en de periode daarna een reeks onaangename gezondheidsproblemen veroorzaken.

Naast vaginale droogheid en verminderd libido, leiden lage oestrogeenspiegels tot dunning van de vaginale wand, wat kan leiden tot ongemak, jeuk en pijn tijdens de geslachtsgemeenschap. 

Naast dit bestaat er bij vrouwen in de menopauze een verhoogd risico op urineweginfecties, incontinentie (onvermogen om urine vast te houden) en frequent urineren, door veranderingen in het weefsel van de blaas en de urethra.

Na de menopauze beginnen veel vrouwen aan te komen, vooral rond de taille en buik, door de hormonaal veroorzaakte vertraging van de stofwisseling. 

Tegelijkertijd wordt een afname van de spierkracht en vermindering van de spiermassa waargenomen, wat de stofwisselingsprocessen verder vertraagt. 

Naast veranderingen in de botdichtheid en het uiterlijk van bot en huid, lijden vrouwen in de postmenopauzale leeftijd vaak aan stijfheid, ongemak en gewrichtspijn.

Omdat oestrogeen een cardioprotectief effect heeft, neemt bij vrouwen in de menopauze het risico op het ontwikkelen van hart- en vaatziekten aanzienlijk toe, door verstoring van het cholesterolmetabolisme en verhoogde bloeddruk.

Bij sommige vrouwen worden ook verschillende verstoringen in de functies van het spijsverteringssysteem waargenomen, zoals een opgeblazen gevoel, slechte spijsvertering of verstoringen in het defecatieritme (vaak uitgedrukt in obstipatie).

# Kun je 'genezen' en hoe ga je om met de symptomen

De menopauze is een normaal fysiologisch proces, onderdeel van het leven van een vrouw. Het kan niet "genezen" worden en is onomkeerbaar. Toch heeft de wetenschap vele strategieën en behandelingsmethoden ontwikkeld om de ernst van de symptomen te verminderen en de kwaliteit van leven tijdens en na deze veranderingen te verbeteren. 

Hier zijn enkele van de meest effectieve benaderingen om de symptomen te bestrijden.

# Hormonale substitutietherapie

Hormonale substitutietherapie omvat de exogene (van buitenaf) inname van oestrogeen, vaak in combinatie met progesteron, om de hormoonspiegels te vervangen die het lichaam niet meer kan produceren. 

De voordelen van deze therapie zijn het wegnemen van de symptomen van de menopauze, en daarnaast kan het de ontwikkeling van osteoporose voorkomen. 

Helaas wordt langdurig gebruik van dergelijke therapie geassocieerd met een aanzienlijk verhoogd risico op het ontwikkelen van borstkanker, vorming van bloedstolsels en beroertes.

# Niet-hormonale therapie

Het gebruik van lage doses antidepressiva (remmers van de heropname van serotonine en noradrenaline) kan de opvliegers verminderen en de stemming stabiliseren, omdat het angst en depressieve toestanden vermindert. 

Daarnaast kan voor dit doel gabapentine worden gebruikt, wat vooral geschikt is om opvliegers te bestrijden wanneer het voor het slapengaan wordt ingenomen. Het medicijn clonidine, dat een middel is om de bloeddruk te reguleren, heeft ook een positief effect bij zweten en opvliegers.

# Levensstijlveranderingen

Het volgen van een uitgebalanceerd dieet, rijk aan fruit, groenten en schone bronnen van eiwitten en plantaardige vetten, evenals het opnemen van voedingsmiddelen die rijk zijn aan fyto-oestrogenen (soja, lijnzaad en sommige peulvruchten), is essentieel om de negatieve effecten van de menopauze te minimaliseren. 

Supplementatie met vitamine D en calcium is zeer geschikt voor preventie van osteoporose. 

Naast dieetveranderingen is het goed om tijd vrij te maken voor regelmatige lichaamsbeweging, wat zal helpen bij het behouden van spiermassa, het ondersteunen van de stofwisseling en de gezondheid van de botten.

# Alternatieve en aanvullende methoden

Alternatieve en aanvullende therapeutische methoden kunnen acupunctuur zijn en het gebruik van kruiden voedingssupplementen voor vrouwengezondheid en vaginale oestrogeen.  

Bij acupunctuur melden sommige vrouwen een gunstig effect op het verminderen van opvliegers, spierpijn en angst.

Geschikte supplementen en kruiden bij de menopauze zijn: 

• Teunisbloem - wordt vaak gebruikt tegen nachtelijk zweten, opvliegers en slapeloosheid.
• Rode klaver - een kruid dat fyto-oestrogenen bevat en symptomen van de menopauze vermindert.
• Valeriaan - helpt bij angst, depressieve momenten en slapeloosheid.
• Maca-wortel - bewezen effectief bij het verhogen van het libido.
• Zoethout - bevat fyto-oestrogenen en kan helpen bij het reguleren van de hormonale balans. Het leidt vaak tot hypertensie en moet met voorzichtigheid worden gebruikt.
• Sint-janskruid - bewezen effectief bij depressie en angst.

Vaginaleoestrogeen wordt gebruikt in de vorm van een crème, ring of tablet die direct in de vagina wordt ingebracht. Het helpt tegen droogheid, ongemak en urinewegklachten zonder de systemische hormoonspiegels te beïnvloeden.

# Mythes en realiteit over de menopauze

Er bestaan veel mythes over de menopauze. Deze worden van persoon tot persoon doorgegeven en verspreid door vrouwen die deze levensfase nog niet hebben bereikt.

Een van de meest populaire mythes over de menopauze is:

• De menopauze treedt plotseling op - in werkelijkheid verloopt de overgang geleidelijk en kan het jaren duren voordat de volledige transitie is voltooid.
• De menopauze treft alleen oudere vrouwen - hoewel statistieken aantonen dat het meestal vrouwen tussen 40 en 60 jaar treft, kan het om verschillende redenen en onder invloed van diverse factoren ook veel eerder optreden.
• Osteoporose is onvermijdelijk bij de menopauze - in feite kan osteoporose vaak volledig worden voorkomen door een rationeel dieet en regelmatige lichaamsbeweging, evenals door het toevoegen van vitamine D en calcium als voedingssupplementen.
• Alle vrouwen hebben last van plotselinge stemmingswisselingen en raken in een diepe depressie - hoewel dit bij sommige vrouwen anders kan zijn, zijn deze symptomen meestal strikt individueel en afhankelijk van verschillende factoren.
• De menopauze markeert het einde van het seksuele leven van de vrouw - dit is helemaal niet waar en veel vrouwen hebben een bevredigend seksleven ook na de menopauze.
• Aankomen is onvermijdelijk - veel vrouwen gebruiken de menopauze als excuus voor drastische gewichtstoename, maar het gaat eigenlijk om discipline in voeding.

Zoals bij alle andere gezondheidskwesties wijkt de realiteit vaak aanzienlijk af van volksmythes, en daarom is het goed om informatie uit betrouwbare bronnen te halen.

# Adviezen voor de partner

Ondersteuning bieden door de partner is erg waardevol voor de vrouw, maar kan ook een behoorlijk moeilijke taak zijn. 

Om adequaat te kunnen helpen bij het omgaan met deze zware periode voor elke vrouw, is het allereerst noodzakelijk om je te informeren over de aard van de menopauze en de symptomen ervan. Op deze manier kunnen we gemakkelijker en oprecht onze empathie tonen voor de ervaringen van de vrouw en de kans op misverstanden en verwarring beperken.

Creëer voorwaarden voor open en vrije communicatie, toon interesse in gevoelens en emoties, wees een actieve luisteraar zonder per se advies en richtlijnen te geven.

Het tonen van geduld en begrip van jouw kant zijn belangrijke factoren om je partner ervan te overtuigen dat jullie samen in deze periode zitten en dat alles goed zal komen. 

Begripvol en met discretie omgaan met mogelijke veranderingen in intimiteit kan de stress en bezorgdheid van de vrouw over de veranderingen die ze voelt en observeert in haar lichaam aanzienlijk verminderen.

Het aanmoedigen van een juiste voeding, het ondernemen van buitenactiviteiten, actieve ontspanning en sport is een manier om je relatie met je partner te versterken, terwijl je tegelijkertijd de vrouw een gemakkelijkere overgang naar de menopauze biedt.

De periode van perimenopauze en die na het intreden van de eigenlijke menopauze is zwaar en moeilijk voor zowel de vrouw als de partner, en kan een ware beproeving voor de relatie zijn. 

Communicatie, empathie en open gesprekken over het onderwerp zijn de juiste weg om met deze periode om te gaan. Als je het gevoel hebt dat je niet de nodige steun kunt bieden of de juiste manier daarvoor kunt vinden, kun je voorzichtig een bezoek aan een specialist - een psycholoog - voorstellen die kan helpen met communicatie en het balanceren van de emoties van de vrouw.

# Veelgestelde vragen

# Wanneer treedt de menopauze op

Deze periode treedt meestal op tussen de 40 en 60 jaar, maar de precieze tijd is strikt individueel.

# Wat zijn de meest voorkomende symptomen van de menopauze

De symptomen kunnen variëren, maar uiten zich meestal in opvliegers, nachtelijk zweten, slaapproblemen, angst en stemmingswisselingen, verminderd libido, vaginale droogte en meer.

# Kan de menopauze worden vermeden

Nee, dit is een fysiologisch proces dat deel uitmaakt van het leven van elke vrouw, maar er zijn toch manieren om gemakkelijker met de symptomen om te gaan.