Humaan papillomavirus (HPV): symptomen, diagnose en behandeling

De term humaan papillomavirus (HPV) is een verzamelnaam voor meer dan 100 genetisch vergelijkbare virussen, die elk worden geïdentificeerd met een overeenkomstig nummer.

Veel van deze virussen zijn in feite onschadelijk, maar andere kunnen vervelende gezwellen veroorzaken, zowel goedaardig als kwaadaardig, in verschillende delen van het lichaam zoals de baarmoederhals, anus, keel, penis en andere.

De meest voorkomende manier van verspreiding van de virale infectie is door intieme contacten tijdens verschillende soorten seksuele activiteiten.

Als seksueel overdraagbare infectie verspreidt HPV zich via geslachtsgemeenschap en verschillende vormen van seks. Iedereen die seksueel actief is, loopt het risico besmet te raken met een van de 100 stammen van het virus, zelfs als ze slechts één seksuele partner hebben.

De reden hiervoor is dat het virus kan worden overgedragen zonder dat de drager klinische symptomen vertoont.

Desondanks verhogen sommige risicofactoren de kans op besmetting met dit zeer besmettelijke virus.

Dit zijn ze:

• Meerdere seksuele partners: Dit behoeft geen uitleg. Hoe meer partners, hoe groter het risico dat een van hen drager is van minstens één virusstam.
• Seks zonder voorzorgsmaatregelen: Dit omvat condooms of latex tandbeschermers.
• Verzwakt of gecompromitteerd immuunsysteem: Of het nu komt door een chronische ziekte of medicijngebruik, een zwakker immuunsysteem kan moeite hebben met het afweren van het virus en het beheersen van de replicatie (vermenigvuldiging) ervan.
• Vroege seksuele activiteit: Tieners en jongeren die vroeg beginnen met hun seksuele leven hebben een grotere kans om met HPV in aanraking te komen en besmet te raken.
• Roken: Vanwege het effect op het hele lichaam en als lokale kankerverwekker wordt roken geassocieerd met een hoger risico op het ontwikkelen van keelkanker van HPV-oorsprong.

Er is geen garantie tegen besmetting met dit virus. Het vermijden van de bovengenoemde risicofactoren en gedragingen kan het risico echter verminderen.

Het humaan papillomavirus is zeer besmettelijk en kan zich verspreiden door direct contact met de huid of slijmvliezen tijdens seksueel contact.

Hoewel de meeste stammen worden overgedragen via vaginale of anale seks, kan het virus ook worden overgedragen via orale seks of andere vormen van huidcontact die niet seksueel van aard zijn, evenals bij het delen van ondergoed of handdoeken.

Het is belangrijk om nogmaals te benadrukken dat we besmetting niet bewust kunnen voorkomen, omdat de virusdrager in de meeste gevallen geen symptomen of klinische verschijnselen heeft.

Beschermende middelen kunnen het risico op verspreiding van het humaan papillomavirus verminderen, maar niet volledig elimineren, omdat het virus gebieden kan infecteren die niet door deze barrières worden bedekt.

Dit is een van de moeilijkste en kenmerkende aspecten van dit virus. Een groot deel van de mensen weet niet dat ze besmet zijn en heeft geen enkele klacht, wat de gemakkelijke overdracht mogelijk maakt.

Desondanks heeft het virus zijn manifestaties, en de symptomen kunnen variëren:

• Genitale wratten: Dit zijn kleine, grijzige of vleeskleurige goedaardige tumoren (papillomen) die meestal in het genitale gebied voorkomen en groepjes kunnen vormen.
• Papillomen op andere plaatsen: Deze kunnen ook verschijnen in andere, niet-intieme zones.
• Abnormale veranderingen in de baarmoederhals: Bij vrouwen kan het virus dysplasie en metaplasie van de baarmoederhals (celveranderingen) veroorzaken, wat kan worden vastgesteld met een uitstrijkje en een potentiële precancereuze aandoening vormt.

Bij het verschijnen van een van de bovengenoemde symptomen is het raadzaam om een arts te raadplegen om de specifieke stam vast te stellen en de risico’s die ermee gepaard gaan te beoordelen.

De meeste infecties met de verschillende papillomavirusstammen lossen zichzelf op en worden door het lichaam beperkt zonder ernstige schade te veroorzaken.

Sommige worden echter geassocieerd met de ontwikkeling van kanker. De hoogrisicostammen die bewezen kanker veroorzaken, zijn HPV-16 en HPV-18. Deze kunnen leiden tot de ontwikkeling van baarmoederhalskanker, anale kanker, peniskanker en keelkanker.

Baarmoederhalskanker heeft het hoogste percentage van deze kwaadaardige aandoeningen, terwijl de andere soorten zowel mannen als vrouwen in gelijke mate kunnen treffen.

Veel minder zorgwekkend, maar nog steeds verontrustend, is dat wratten en papillomen leiden tot ongemak en psychologische en emotionele stress veroorzaken bij de getroffen persoon, evenals mogelijke verstoringen in het seksuele leven.

In tegenstelling tot veel andere virussen is het antwoord op deze vraag bij HPV “Ja”. Er zijn vaccins ontwikkeld tegen de meest schadelijke en gevaarlijke stammen van het virus.

Het bekendste vaccin is Gardasil, dat beschermt tegen stammen 6, 11, 16 en 18. De eerste twee zijn gerelateerd aan de verschijning en groei van goedaardige wratten, terwijl de andere twee worden geassocieerd met de ontwikkeling van verschillende soorten kanker, zoals besproken in de bovenstaande paragrafen.

Een ander veelgebruikt vaccin is Cervarix, dat is ontwikkeld tegen de kankerverwekkende stammen 16 en 18.

Het is belangrijk om op te merken dat de effectiviteit van vaccinatie het hoogst is wanneer deze wordt uitgevoerd voordat het individu seksueel actief wordt, al op 12-jarige leeftijd.

Desondanks kan het tot de leeftijd van 26 jaar worden toegediend, en in sommige gevallen, op advies van een arts, zelfs later.

Naast vaccinatie zijn de andere preventieve maatregelen meer dan duidelijk. Nu u bekend bent met de risicofactoren voor verspreiding, is het goed om te streven naar minder en vaste seksuele partners, beschermende middelen te gebruiken, een goed immuunsysteem te behouden en roken te vermijden.

Regelmatige screeningsonderzoeken kunnen u beschermen tegen de ontwikkeling van het virus.

Het papillomavirus wordt meestal gediagnosticeerd door middel van screeningsonderzoeken. Voor vrouwen zijn de meest gebruikelijke methoden en diagnostische instrumenten het uitstrijkje of de HPV-test. Deze tests worden meestal uitgevoerd tijdens routinematige gynaecologische onderzoeken.

Bij mannen wordt de diagnose meestal klinisch gesteld, omdat er tot nu toe geen goedgekeurde tests zijn voor het detecteren van het virus bij mannen.

Bij beide geslachten is soms een biopsie nodig om een definitieve diagnose te stellen en een virale oorzaak te bewijzen.

Tot nu toe is er geen behandeling ontwikkeld voor dit virus, maar de symptomen en complicaties kunnen grotendeels worden onderdrukt en beperkt.

Genitale wratten, veroorzaakt door de laagrisicostammen van het papillomavirus, kunnen worden behandeld met lokale medicatie (door directe toepassing), cryotherapie (bevriezing) of laser verwijdering.

Bovendien heeft immunotherapie bij een HPV-infectie een goed effect, en vaak verdwijnen de wratten na een kuur met bijvoorbeeld imiquimod, hetzij permanent, hetzij om terug te keren bij een volgende daling van de immuniteit.

Bij vrouwen met zichtbare veranderingen in de baarmoederhals kan, naast immunotherapie, chirurgische verwijdering van het getroffen gebied worden uitgevoerd om de ontwikkeling van kanker te voorkomen.

Bij een vastgestelde en bewezen kanker zijn chemotherapie en bestraling nodig, en soms chirurgische verwijdering van het orgaan (hysterectomie) of een combinatie van alles.

Medische specialisten adviseren om te controleren op de aanwezigheid van een infectie met dit virus door middel van regelmatige screeningsonderzoeken en vaccinatie tegen het virus, vooral als u tot een van de hoger-risicogroepen behoort.

Daarnaast is het belangrijk om ons immuunsysteem in vorm te houden door te streven naar een natuurlijke en gezonde levensstijl.

Bij het verschijnen van genitale wratten is het goed om een arts te raadplegen om de aanwezigheid van andere, gevaarlijkere stammen vast te stellen.

Het optreden van kankersymptomen in de verschillende gebieden die door het virus worden getroffen, is ook een ernstige reden tot bezorgdheid, waarbij helaas, bij het bewijzen ervan, de focus verschuift van het papillomavirus naar de behandeling van de oncologische aandoening.

Dit zijn de symptomen waarbij een dringende consultatie met een specialist vereist is:

• Symptomen van anale kanker: Het verschijnen van poliepen/gezwellen afkomstig van de anus of het anale kanaal, die kunnen bloeden of slijm afscheiden. Dit is een zeer zorgwekkend symptoom dat dringende medische interventie vereist.

• Symptomen van keelkanker: Moeilijk slikken, stemveranderingen, het verschijnen van knobbels (vergrote lymfeklieren) in het nekgebied zijn symptomen van keelkanker.
• Symptomen van peniskanker: Veranderingen in de huid van het lichaam of de kop van de penis, vervorming en groei van een bloemkoolachtig gezwel zijn vrijwel zekere tekenen van een neoplasma en vereisen onmiddellijk overleg met een specialist.

Vrouwen worden vaak gediagnosticeerd tijdens routinematige gynaecologische controles, waardoor overleg met een arts in de meeste gevallen onmiddellijk plaatsvindt.