Respiratoire infecties en ontstekingen van de bovenste en onderste luchtwegen

Luchtweginfecties, ook wel infecties van het ademhalingssysteem genoemd, omvatten ontstekingsaandoeningen van de bovenste en onderste luchtwegen, veroorzaakt door virussen, bacteriën of schimmels. Ze variëren van milde verkoudheden tot ernstige longontstekingen en kunnen zowel de neus en keel als de longen aantasten. 

Meestal worden verspreiden zich via druppelinfectie, en risicofactoren zoals een verzwakt immuunsysteem, chronische ziekten en vervuilde lucht verhogen de kans op complicaties.

Infecties, ontstekingen en ziekten van de bovenste luchtwegen (BOV)

De bovenste luchtwegen (BOV) omvatten neus, sinussen, keel en strottenhoofd, waarbij hun infecties en ontstekingenveelvoorkomenden kunnen worden veroorzaakt door verschillende pathogenen of irriterende stoffen. 

Infecties van de BOV zijn zijn meestal viraal (verkoudheid, griep)of bacterieel (streptokokken faryngitis, sinusitis) en manifesteren zich met symptomen zoals verstopte neus, keelpijn, hoest en koorts. 

Ontstekingsaandoeningen zoals rhinitis, tonsillitis en laryngitis, kunnen worden veroorzaakt door infecties, allergieën of verontreinigingen en veroorzaken meestal moeilijk ademen, pijn en zwelling van de aangedane weefsels. 

Onder de ziekten van de bovenste luchtwegen vallen vooral de chronische vormen van sinusitis, tonsillitis enfaryngitis, die kunnen leiden tot complicaties zoals secundaire bacteriële infecties of verspreiding van de ontsteking naar de lagere luchtwegen.

Acute infecties van de bovenste luchtwegen

De acute infecties van de bovenste luchtwegen zijn de meest voorkomende ziekten van de bovenste luchtwegen, die worden veroorzaakt door infectieuze agentia zoals virussen, bacteriën en veel minder vaak schimmels.

Tot de acute infecties behoren:

• Virale infecties - virussen zijn de meest voorkomende veroorzakers van infecties van de bovenste luchtwegen. Voorbeelden van dergelijke virussen zijn verkoudheidsvirus (rhinovirus), griep (Influenza A, B), parainfluenza, adenovirale infecties. De symptomen zijn goed bekend - loopneus, hoest, verstopte neus, ontstoken keel en verhoogde temperatuur.

• Bacteriële infecties- ze komen aanzienlijk minder vaak voor en ontwikkelen zich meestal secundair na een eerder doorgemaakte virusinfectie, voorbeelden hiervan zijn streptokokkenfaryngitis, bacteriële sinusitis enz. De symptomen zijn algemene malaise, verhoogde temperatuur, etterige aanslag in de keel, ontstoken lymfeklieren.

• Schimmelinfecties - de zeldzaamste infectieziekten van de bovenste luchtwegen, die zich vooral ontwikkelen na zeer langdurige antibioticabehandeling of bij patiënten met een verlaagd immuunsysteem. Voorbeelden hiervan zijn candidafaryngitis en aspergillose sinusitis. De symptomen zijn kenmerkende witte aanslag op de slijmvliezen, branderigheid en ongemak.Ontstekingsziekten van de bovenste luchtwegen

Het is belangrijk op te merken dat ontstekingsziekten zowel infectieus als niet-infectieus kunnen zijn.

Tot de ontstekingsziekten behoren:

• Rhinitis – ontsteking van het neusslijmvlies, wat een symptoom kan zijn van een infectie (viraal of bacterieel) of veroorzaakt kan worden door allergenen (hooikoorts, stofallergieën). Er bestaat ook vasomotorische rhinitis, waarvan het pathogenetisch mechanisme onduidelijk is en waarvan wordt aangenomen dat het wordt uitgelokt door kou of zelfs stress.

• Sinusitis – ontsteking van de sinussen, wat een symptoom kan zijn van een algemene infectie van de bovenste luchtwegen of een aparte aandoening, wanneer het gaat om de chronische vorm, namelijk aanhoudende ontsteking langer dan 12 weken, die bacterieel of allergisch kan zijn, maar niet viraal.

• Faryngitis – ontsteking van de keel. Kan opnieuw een symptoom zijn van een verkoudheidsziekte, meestal bij virale infecties (meer dan 90% van de gevallen) of bacterieel, veroorzaakt door bacteriën - streptokokken enz.

• Tonsillitis – ontsteking van de amandelen, kan deel uitmaken van het syndroomcomplex van virale infecties, wat het meest voorkomt, maar kan ook bacterieel van oorsprong zijn.

• Laryngitis– ontsteking van de stembanden. De acute vorm is vaak viraal, terwijl de chronische vormen het gevolg zijn van langdurige irritatie door externe of andere factoren zoals roken of GERD ( gastro-oesofageale reflux).

Chronische aandoeningen van de bovenste luchtwegen

Chronische aandoeningen zijn langdurig of vaak terugkerend.

De meest voorkomende chronische aandoeningen van de bovenste luchtwegen zijn:

• Chronische rhinosinusitis – langdurige ontsteking van het neusslijmvlies en de sinussen.

• Chronische tonsillitis – terugkerende amandelinfecties, leidend tot hypertrofie en noodzaak tot tonsillectomie.

• Poliepen van de neus en sinussen – niet-infectieuze chronische ontsteking, vaak bij allergieën.

• Obstructieve slaapapneu – kan verband houden met anatomische of ontstekingsveranderingen.

Infectieziekten van de lagere luchtwegen

Deze infectieziektenbetreffen de lagere delen van de mens ademhalingssysteem - trachea, bronchiën en longen, en zijn aanzienlijk ernstiger dan die van de GDP. 

Virale infecties 

Virale infecties zoals ziekten van het ademhalingssysteem zijn de meest voorkomende van de LDP, en ze hebben meestal ook mildere verloop dan de andere. 

Toch, bij virale infectieziekten die de lagere luchtwegen aantasten, is er ook kan ernstige complicaties veroorzakenja en gevolgen. Factoren zoals leeftijd, algemene gezondheidstoestand, aanwezigheid van bijkomende ziekten en genetische factoren spelen hierbij een rol.

Virale infecties van de lagere luchtwegen kunnen zijn:

• Griep (Influenza A, B, C) – acute virusinfectie met hoge koorts, hoest, spierpijn.

• Respiratoir syncytieel virus (RSV) – belangrijkste oorzaak van bronchiolitis en pneumonie bij zuigelingen.

• Coronavirusinfecties (SARS, MERS, COVID-19) – variëren van lichte tot ernstige pneumonieën en acuut respiratoir distresssyndroom (ARDS).

• Parainfluenzavirussen– leiden tot bronchitis en kroep (laryngotracheobronchitis) bij kinderen.

Bacteriële infecties

Bacteriële infecties zijn zeldzamer, maar meestal verlopen ernstiger en brengen een hoger risico op complicaties met zich mee, waarbij zelfgenezing door het lichaam onmogelijk is en zonder het gebruik van antibiotica een fatale afloop kan optreden.

Tot de bacteriële infecties behoren:

• Pneumokokkenpneumonie (Streptococcus pneumoniae) – de meest voorkomende bacteriële pneumonie.

• Atypische pneumonie (Mycoplasma pneumoniae, Chlamydia pneumoniae, Legionella pneumophila) – met een mildere loop, maar moeilijker te diagnosticeren.

• Tuberculose (Mycobacterium tuberculosis) – chronische bacteriële infectie die de longen aantast.

Schimmelinfecties

Schimmelinfecties zijn de minst voorkomendevan de lagere luchtwegen, waarbij vooral wordt waargenomen bij immuungecompromitteerde patiënten en ook die van kunstmatige ventilatie en systemische antibioticabehandeling.

Tot de schimmelinfecties behoren:

• Aspergillose (Aspergillus spp.) – leidt tot longnecrose bij patiënten met een verzwakt immuunsysteem.

• Candida-infectie van de longen– komt voor bij patiënten met langdurige antibioticatherapie.

• Histoplasmose, coccidioidomycose– komen voor in endemische gebieden.

Ontstekingsziekten van de lagere luchtwegen

Net als bij aandoeningen van de bovenste luchtwegen kan de ontsteking van de lagere luchtwegen infectieuze of niet-infectieuze oorsprong. 

Afhankelijk van welke organen van het ademhalingssysteem door het ontstekingsproces zijn aangetast, worden onderscheiden: 

• Bronchitis – ontsteking van de bronchiën.

• Acute bronchitis – meestal viraal, met productieve hoest, piepende ademhaling.

• Chronische bronchitis – onderdeel van COPD (chronische obstructieve longziekte), gerelateerd aan roken.

• Bronchiolitis – ontsteking van de kleine bronchiolen, vooral bij zuigelingen (meestal door RSV).

• Longontsteking – ontsteking van het longparenchym.

• Acute bacteriële pneumonie – klassieke lobaire pneumonie (S. pneumoniae).

• Atypische pneumonie – milder, met interstitieel infiltraat (Mycoplasma pneumoniae).

• Aspiratiepneumonie – door inademing van voedsel/vloeistoffen, vaak bij neurologische aandoeningen.

• Interstitiële longaandoeningen (ILA) – chronische ontstekingsaandoeningen met fibrose.

• Idiopathische pulmonale fibrose – progressieve achteruitgang van de longfunctie.

• Sarcoïdose – granulomateuze ontsteking met onbekende etiologie.

Chronische en structurele aandoeningen van de luchtwegen

Dit zijn ziekten die ontwikkelen zich over een lange periodeontwikkelen zich in de loop van de tijd en progressief. Ze hebben geen infectieuze oorsprong, maar leiden tot het ontstaan van ademhalingsproblemen en later tot systemische stoornissen.

Chronische en structurele aandoeningen zijn:

• Chronische obstructieve longziekte (COPD) - onder COPD vallen twee aandoeningen - chronische bronchitis en emfyseem, waarbij roken de belangrijkste oorzaak is voor het ontstaan en de ontwikkeling van de ziekte. Symptomen omvatten progressieve kortademigheid en hoesten.

• Bronchiale astma - atopische inflammatoire aandoening met een chronisch karakter, uitgelokt door allergenen en gekenmerkt door verlengde expiratie en bronchospasmen.

• Bronchiectasieën - zijn pathologische verwijdingen in de bronchiën, wat leidt tot verminderde ventilatie en vatbaarheid voor chronische infecties. Ze worden het vaakst gezien bij taaislijmziekte, maar kunnen ook optreden als gevolg van doorgemaakte chronische infecties.

• Longembolie - acute aandoening veroorzaakt door een verstopping van de longslagader met een trombus, die zich dramatisch uit in plotselinge kortademigheid, pijn op de borst en bloed ophoesten in ernstigere gevallen.

• Longhypertensie - Verhoogde druk in de longslagaders, leidend tot hartfalen.

Hoe onderscheidt u problemen met de bovenste en onderste luchtwegen?

Luchtwegaandoeningen kunnen zowel de bovenste luchtwegen (BLA) als de onderste luchtwegen (OLA) aantasten. Het onderscheid is belangrijk voor de juiste diagnose en behandeling. De belangrijkste verschillen worden gevonden in de symptomen, getroffen anatomische structuren en de ernst van de ziekte.

U kunt de belangrijkste symptomen voor elk deel van het ademhalingssysteem samengevat in de onderstaande tabel zien.

Mogelijke complicaties

Als luchtweginfecties of ontstekingen niet tijdig worden behandeld of als het immuunsysteem van de getroffen persoon verzwakt is, kunnen ernstige complicaties ontstaan. 

Ze variëren afhankelijk van het getroffen deel van het ademhalingssysteem en de onderliggende oorzaak van de ziekte.

Complicaties van infecties en ontstekingen van de bovenste luchtwegen (BLA)

Bij de bovenste luchtwegen kunnen complicaties divers zijn en elk deel van hun systeem aantasten.

Complicaties omvatten:

• Sinusitis – onbehandelde infecties van de neusholte kunnen zich verspreiden naar de sinussen, wat leidt tot chronische sinusitis of zelfs orbitale cellulitis (infectie van de oogkas).

• Otitis – verspreiding van de infectie naar het middenoor, wat kan leiden tot tijdelijke of blijvende gehoorverlies.

• Tonsillair abces – ernstige bacteriële infectie van de amandelen, die drainage of chirurgische ingreep vereist.

• Acute laryngitis– kan stridor (piepende ademhaling) en ademhalingsmoeilijkheden veroorzaken, vooral bij kinderen.

• Verspreiding van de infectie – bijvoorbeeld, streptokokkenkeel kan leiden tot reumatische koorts of post-streptokokken glomerulonefritis.

Complicaties van infecties en ontstekingen van de lagere luchtwegen (LLW)

Er worden ook ernstige complicaties waargenomen bij de lagere luchtwegen als er niet tijdig medische hulp wordt gezocht.

Complicaties kunnen zijn:

• Longontsteking – bacteriële, virale of schimmelinfectie die kan leiden tot ernstig ademhalingsfalen.

• Pleuritis en pleurale effusie – ontsteking van het borstvlies (de bekleding van de longen), wat pijn bij het ademen en ophoping van vocht in de pleuraholte kan veroorzaken.

• Ademhalingsfalen– ernstige infecties, vooral bij patiënten met chronische aandoeningen zoals COPD of astma, kunnen leiden tot ernstige hypoxie en de noodzaak van zuurstoftherapie of mechanische ventilatie.

• Sepsis – in de ernstigste gevallen kan de bacteriële infectie in de bloedbaan terechtkomen, wat sepsis veroorzaakt – een levensbedreigende toestand met meervoudige orgaanfalen.

• Longabces – ophoping van pus in de long, wat langdurige antibiotische therapie of drainage vereist.

Complicaties bij chronische luchtwegaandoeningen

Complicaties bij chronische ziekten kunnen ook blijvende gevolgen hebben voor het ademhalingssysteem.

Complicaties omvatten:

• Chronische bronchitis en COPD– terugkerende infecties kunnen leiden tot chronische ontsteking, onomkeerbare schade aan de longen en afhankelijkheid van zuurstof.

• Astma status – ernstige verergering van astma, wat fataal kan zijn als het niet tijdig wordt behandeld.

• Longfibrose – langdurige ontstekingsprocessen kunnen leiden tot de vorming van littekenweefsel in de longen, wat de ademhalingscapaciteit permanent vermindert.

Behandelingsmogelijkheden

 

Snel toevoegen    

Mursala thee - tinctuur

58 reviews

€7,95

 

Snel toevoegen    

Weegbree - tinctuur

51 reviews

€7,95

Behandeling van luchtweginfecties en ontstekingen het hangt af van het type infectie, de ernst van de symptomen en de algemene toestand van de patiënt. 

De behandeling kan het gebruik van verschillende groepen medicijnen omvatten, maar kan ook niet-medicamenteus zijn, en in sommige gevallen zijn chirurgische benaderingen noodzakelijk.

Behandeling van infecties van de bovenste luchtwegen (BLA)

Bij de behandeling van infecties van de bovenste luchtwegen kan op verschillende manieren worden benaderd.

Als de veroorzaker bacterieel is, kunnen antibiotica worden gebruikt om de infectie te elimineren. De keuze van het antibioticum hangt af van de veroorzakende bacterie.

Worden gewoonlijk gebruikt niet-steroïde ontstekingsremmerszoals ibuprofen en paracetamol. Ze verlichten de pijn en verminderen de ontsteking.

Medicijnen zoals decongestiva en antihistaminica kunnen worden gebruikt om de zwelling van de neusholtes te verminderen en de symptomen van een loopneus te verlichten.

Bij infecties van de keel en amandelen kunnen sprays gebruiken of gorgelen met antiseptische stoffen, zoals chloorhexidine of zoutoplossingen.

Het is belangrijk dat de patiëntvoldoende rust nemen en grote hoeveelheden vocht drinken, om het herstel te vergemakkelijken en uitdroging te voorkomen.

Behandeling van infecties van de lagere luchtwegen (LLL)

Bij de lagere luchtwegen afhankelijk van het type infectie - of het bacterieel of viraal is - worden antibiotica of antivirale middelen toegepast. Bij bacteriële longontsteking of bronchitis antibiotica zijn verplicht, terwijl bij virusinfecties antivirale middelen kunnen worden voorgeschreven.

Pijnstillers en koortsverlagersworden gebruikt om pijn op de borst te verlichten en koorts te verminderen. Ze omvatten medicijnen zoals paracetamol of ibuprofen.

Bij patiënten met piepende ademhaling en vernauwde luchtwegen, vooral bij astma of chronische bronchitis, worden worden medicijnen voorgeschreven zoals inhalatoren met bronchodilatoren (bijvoorbeeld salbutamol) worden gebruikt om de luchtwegen te verwijden.

Bij ernstige ontstekingsprocessen die niet reageren op andere medicijnen, kunnen inhalatie- of systemische corticosteroïden om ontsteking te verminderen en de ademhaling te vergemakkelijken.

Voor ernstige infecties kan mechanische ventilatie nodig zijn of zuurstoftherapie als ademhalingsfalen optreedt.

Zoals bij LWI-infecties is het hier ook het is belangrijk om een goede hydratatie te behoudenen voldoende rust nemen om het herstel van de longen te stimuleren.

Behandeling van ontstekingen van de luchtwegen

Bij ontstekingen van de luchtwegen worden verschillende medicijnen voorgeschreven, afhankelijk van de toestand van de patiënt. Niet-steroïde ontstekingsremmerszoals ibuprofen of paracetamol kunnen worden gebruikt om ontsteking en pijn te verminderen.

Inhalaties met fysiologische zoutoplossing kunnen helpen de luchtwegen te bevochtigen en symptomen zoals droge hoest of ademhalingsmoeilijkheden te verlichten.

Sommige preparaten met kruiden zoals oregano, tijm of zoethout kunnen worden gebruikt ter ondersteuning van medicamenteuze behandeling, maar vervangen deze niet.

Corticosteroïden worden toegepast bij chronische ontstekingen en kunnen als inhalaties worden voorgeschreven.

Behandeling van chronische aandoeningen (COPD, astma, longfibrose)

Bij chronische longaandoeningen varieert de behandeling afhankelijk van de specifieke toestand van de patiënten. Bij COPD omvat de behandeling het gebruik van bronchodilatoren en inhalatiesteroïden voor symptoomcontrole, evenals zuurstoftherapie bij gevorderde gevallen.

Bij astma omvat de basisbehandeling inhalatiesteroïden en bronchodilatoren, waarbij tijdens een exacerbatiefase orale steroïden en medicijnen voor symptoomverlichting kunnen worden gebruikt.

Bij longfibrose is de behandeling gericht op vertraging van de progressie door medicatie, die ontstekingen verminderen en de vorming van littekens in de longen voorkomen, evenals zuurstoftherapie.

Voedingssupplementen en kruiden

Het innemen van kruiden, vitaminen en voedingssupplementen met direct effect op het ademhalingssysteem en de long of met een algemeen toniserend effect op het immuunsysteem is een belangrijke factor in de strijd tegen acute luchtweginfecties. 

• Anijszaad - anijszaad bestaat voor 70% uit etherische oliën, waarvan anethol het belangrijkste is voor de mens. De tinctuur van anijszaad is rijk aan antioxidanten, antitumorale, ontstekingsremmende en ontspannende verbindingen. De gunstige effecten zijn het sterkst bij aandoeningen van het ademhalings- en spijsverteringssysteem.

• Mursal-thee - Mursal-thee is een typisch Bulgaars kruid en vormt een krachtige antioxidant en antisepticum, met een algemeen toniserend, versterkend en ontgiftend effect. Het kruid bevat een grote verscheidenheid aan micro-elementen – ijzer, koper, zink, evenals macro-elementen – calcium, magnesium, natrium. 

• Weegbree- het kruid heeft een uitzonderlijk biochemisch profiel, inclusief triterpenoïden, fenolzuren, flavonoïden en meer. Het is verantwoordelijk voor de afgifte van stoffen die leiden tot spasmen van de luchtwegen en verhoogde reactiviteit van hun slijmvlies. Dit maakt het een goed middel van keuze bij astmatische aandoeningen. 

• Goudsbloem - het gebruik van tinctuur van goudsbloembloemen heeft een uitzonderlijk effect op de menselijke gezondheid en wordt aanbevolen bij veel aandoeningen. De sterke ontstekingsremmende eigenschappen van de actieve stoffen in goudsbloem worden gebruikt als krachtig middel bij ontstekingsaandoeningen van het ademhalingssysteem.

• Driekleurige viooltje- in de bloemen van goudsbloem zitten vele organische bioactieve stoffen die diverse effecten op het menselijk lichaam hebben. Het werkingsmechanisme van goudsbloem is uitgebreid bestudeerd, vooral met betrekking tot de werking bij astma. Het kruid kan de activatie van cellen, genaamd T-lymfocyten, onderdrukken evenals de productie van ontstekingsspecifieke chemische verbindingen.

• Vitamine C - vitamine C is betrokken bij weefselherstelprocessen, de productie- en rijpingsprocessen van collageen, evenals bij enzymatische processen die verband houden met de productie van neurotransmitters in het centrale zenuwstelsel (CZS). 

Wanneer een arts te raadplegen?

Medische hulp is nodig als de symptomen van luchtweginfecties of ontstekingen verbeteren niet binnen enkele dagen of als andere ernstige tekenen en symptomen optreden. 

Een arts moet worden geraadpleegd wanneer:

• De koorts daalt niet of stijgt weer na enkele dagen - aanhoudende of hoge koorts die niet reageert op gebruikelijke antipyretica kan een teken zijn van een voortschrijdende bacteriële infectie of een andere complicatie. 

• Ernstige hoest en kortademigheid - als de hoest hevig, pijnlijk is of niet stopt gedurende enkele weken, vooral als deze gepaard gaat met ademhalingsmoeilijkheden, piepende ademhaling of pijn op de borst, kan dit een teken zijn van een ernstigere infectie of een chronische aandoening.

• Kortademigheid of pijn op de borst - elke vorm van ademhalingsmoeilijkheden, een gevoel van druk of pijn op de borst moet onmiddellijk door een arts worden beoordeeld, omdat dit kan wijzen op longontsteking, pleuritis of een andere ernstige aandoening.

• Overvloedige afscheiding van pus of bloed bij hoesten - de aanwezigheid van pus, bloed of groenachtig-gele slijm, evenals elke ongebruikelijke verandering in het karakter van het slijm, kan wijzen op een bacteriële infectie zoals longontsteking.

• Moeilijkheden met slikken of spreken - als u moeite heeft met slikken of spreken, kan dit een teken zijn van ontsteking in het gebied van de keel of het strottenhoofd, wat medische beoordeling vereist.

• Snelle verslechtering van de toestand of verergering van de onderliggende gezondheidsproblemen - als de symptomen snel verslechteren of als de onderliggende chronische aandoeningen (zoals astma of chronische bronchitis) verergeren, is onmiddellijke medische consultatie noodzakelijk.

• Tekenen van uitdroging - bij braken, diarree, hoge koorts en onvoldoende vochtinname die leiden tot tekenen van uitdroging (droge mond, minder plassen), is het aan te raden medische hulp te zoeken.

• Aanhoudende of onverklaarbare vermoeidheid en algemene malaise - als de symptomen langer aanhouden dan verwacht of gepaard gaan met symptomen zoals vermoeidheid, malaise en een slechte algemene toestand, is overleg met een arts noodzakelijk.

Bij dergelijke infecties moet men extra voorzichtig zijn met de toestand van kinderen, ouderen en mensen met een verzwakt immuunsysteem (bijvoorbeeld mensen met diabetes, hiv of andere chronische ziekten). Bij hen kunnen infecties zich snel ontwikkelen en leiden tot ernstige complicaties. 

In deze gevallen is overleg met een arts van bijzonder belang.

Veelgestelde vragen

Wat is het verschil tussen een virale en bacteriële luchtweginfectie?

Het verschil zit in de veroorzaker en de symptomen, evenals in het verloop. Virale luchtweginfecties verlopen meestal milder en het lichaam kan ze binnen enkele dagen zelf bestrijden. Bij bacteriële infecties is het noodzakelijk antibiotica te gebruiken.

Wanneer moet medische hulp worden gezocht bij luchtweginfecties?

Bij aanhoudende hoge koorts, productieve hoest met overvloedige afscheiding van pus of bloed, bij het optreden van kortademigheid en verslechtering van de algemene toestand.

Hoe kan het risico op luchtweginfecties worden verminderd?

Luchtweginfecties, vooral van virale oorsprong, zijn onvermijdelijk, maar het risico kan worden verminderd door regelmatig te ventileren in de bewoonde ruimtes, contact met zieke mensen te vermijden, een gezonde levensstijl te hanteren en een sterk immuunsysteem te behouden.

• https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK53632/

• https://www.mdpi.com/2076-2607/10/9/1856