Hoge temperatuur: Wanneer moet u zich zorgen maken?

Lichaamstemperatuur iseen kwantitatieve maat voor de thermische toestand van het lichaam, die de balans weerspiegelt tussen warmteproductie en warmteverlies. Het wordt bepaald door de metabolische processen in het lichaam en wordt gereguleerd door de hypothalamus – het centrum voor thermoregulatie in de hersenen.

De fysiologische mechanismen van regulatie houden het binnen aanvaardbare grenzen, die meestal liggen tussen 36,1 tot 37,5 graden bij gezonde volwassenen. Deze mechanismen zijn voornamelijk twee - warmteproductie en warmteafgifte.

Warmteproductie is het resultaat van de metabolische activiteit van cellen, vooral lever- en spiercellen, terwijl warmteafgifte plaatsvindt door convectie, straling, verdamping en geleiding.

Normale waarden van lichaamstemperatuur kunnen variëren afhankelijk van verschillende factoren. Voor een gemiddelde normale lichaamstemperatuur worden metingen beschouwd van36,5 tot 37,0°C.

Fysiologische factoren zoals circadiane ritmes, leeftijd, geslacht en fysieke activiteit kunnen de gemeten waarde beïnvloeden. Bijvoorbeeld, de temperatuur is lager in de ochtend en hoger in de avond, en bij vrouwen verandert deze tijdens de menstruatiecyclus.

Afwijkingen in lichaamstemperatuur kunnen een indicator zijn voor infecties, ontstekingsprocessen, neurologische aandoeningen of endocriene ziekten.

Daarom zijn nauwkeurige meting en interpretatie ervan van essentieel belang in de medische praktijk.

Hoge lichaamstemperatuur wordt meestal beschouwd als boven 38°C, waarbij waarden boven 39-40°C gevaarlijk kunnen zijn, vooral bij jonge kinderen, ouderen en mensen met chronische aandoeningen.

Volgens de waarden die de thermometer aangeeft, wordt de lichaamstemperatuur als volgt ingedeeld:

• Subfebriele temperatuur - 37,1 - 38,0°C.

• Febriele temperatuur (koorts) - 38,1 - 39,0°C.

• Hoge temperatuur - 39,1 - 41,0°C.

• Hyperpyrexie (levensbedreigende temperatuur) - boven 41,0°C.

Hoewel verhoogde temperatuur op zichzelf een beschermend mechanisme van het lichaam tegen infecties is, kunnen te hoge waarden of langdurige aanwezigheid leiden tot uitdroging, uitputting en ernstige complicaties zoals convulsies of orgaanfalen.

Oorzaken van hoge temperatuur omvatten:

• Virus- en bacteriële infecties

• Ontstekingsziekten

• Auto-immuunreacties

• Hittestress

• Bijwerkingen van medicijnen

• Bepaalde kwaadaardige processen.

Naast verhoogde temperatuur worden vaak waargenomen:

• Rillingen

• Zweten

• Hoofdpijn

• Spierpijn

• Vermoeidheid

• Verlies van eetlust

• Uitdroging.

Het verlagen van de temperatuur bij kinderen en volwassenen vereist een zorgvuldige aanpak en observatie van de algemene toestand.

De belangrijkste tips bij hoge temperatuur omvatten:

• Adequate hydratatie

• Rust

• Het dragen van lichte kleding

• Het gebruik van fysieke koelingsmethoden (zoals koude kompressen)

• Indien nodig - inname van antipyretica zoals paracetamol of ibuprofen.

Het is belangrijk om te letten op alarmerende symptomen zoals ernstige kortademigheid, verwarring, onvermogen om vloeistoffen in te nemen of een temperatuur die niet daalt ondanks behandeling, omdat in dergelijke gevallen onmiddellijke medische hulp nodig is.

Lage lichaamstemperatuur of hypothermie wordt meestal beschouwd als een temperatuur onder 35°C.

Hoewel bij sommige mensen, vooral ouderen en mensen met een langzamere stofwisseling, licht verlaagde waarden normaal kunnen zijn, zijn temperaturen onder 33°C gevaarlijk. Deze kunnen leiden tot ernstige gevolgen, waaronder hartritmestoornissen, bewusteloosheid en zelfs orgaanfalen.

Oorzaken van lage lichaamstemperatuur omvatten:

• Lange blootstelling aan kou

• Ernstige infecties (sepsis)

• Hormonale stoornissen (hypothyreoïdie, bijnierinsufficiëntie)

• Ondervoeding

• Ernstige uitdroging

• Zenuwstelselaandoeningen

• Bijwerkingen van bepaalde medicijnen.

Begeleidende symptomen omvatten vaak:

• Rillingen

• Bleke en koude huid

• Vertraagde hartslag

• Verwarring

• Slaperigheid

• Verstoorde coördinatie.

De belangrijkste tips bij lage temperatuur zijn het verwarmen van het lichaam door middel van gelaagde kleding, inname van warme dranken (geen alcohol) en het vermijden van abrupte temperatuurveranderingen. In ernstige gevallen is het noodzakelijk om onmiddellijk medische hulp te zoeken, vooral als de persoon bewusteloos is of tekenen van hypothermische shock vertoont.

Hoge temperatuur bij kinderen zonder andere symptomen kan verschillende oorzaken hebben, sommige zijn onschuldig, terwijl andere aandacht vereisen.

Meestal wordt het veroorzaakt door virus- of bacteriële infecties, die nog geen andere symptomen hebben laten zien.

Tandjes krijgen bij zuigelingen kan ook de temperatuur licht verhogen, maar meestal niet boven 38°C.

Vaccinaties veroorzaken vaak een tijdelijke temperatuurstijging als een normale immuunrespons.

Oververhitting door te veel kleding of een hoge omgevingstemperatuur kan ook een oorzaak zijn, vooral bij baby’s die hun lichaamstemperatuur niet goed reguleren.

In zeldzamere gevallen kan hoge temperatuur zonder andere symptomen een eerste teken zijn van ernstige aandoeningen zoals urineweginfecties, auto-immuunziekten of zelfs een vroege fase van meningitis.

Als de temperatuur boven 39°C is, langer dan 2-3 dagen aanhoudt of gepaard gaat met lethargie, prikkelbaarheid of weigering om vloeistoffen in te nemen, is het belangrijk om medische hulp te zoeken.

Het meten van de lichaamstemperatuur kan op verschillende manieren worden uitgevoerd, waarbij de keuze afhangt van de leeftijd van de persoon, de beschikbare middelen en de vereiste nauwkeurigheid.

Belangrijke meetmethoden zijn:

• Oraal (in de mond)- vaak gebruikte methode bij kinderen boven 4-5 jaar en volwassenen. De thermometer wordt onder de tong geplaatst en de mond wordt gesloten gehouden. Geeft nauwkeurige resultaten, maar kan onnauwkeurig zijn als de persoon warme of koude voedingsmiddelen en dranken heeft geconsumeerd vóór de meting.

• Rectaal (in de anus)- de meest nauwkeurige methode, vooral bij jonge kinderen en baby’s. Meet de interne lichaamstemperatuur, maar is invasiever en vereist zorgvuldigheid. De rectale temperatuur is meestal 0,5°C hoger dan de orale.

• Oksel (axillair) - de eenvoudigste, maar ook de minst nauwkeurige methode, omdat de huidtemperatuur kan worden beïnvloed door de omgeving. Geschikt voor routinematige metingen, maar bij vermoeden van hoge temperatuur is het goed om te bevestigen met een andere methode.

• Tympanisch (in het oor) - een infraroodthermometer meet de temperatuur in de gehoorgang. Snelle en handige methode, maar kan onnauwkeurige resultaten geven als er oorsmeer in het oor zit of de thermometer niet correct is geplaatst.

• Voorhoofd (op de huid van het voorhoofd)- maakt gebruik van een infrarood contactloze thermometer. Handig voor snelle metingen, vooral bij jonge kinderen, maar kan worden beïnvloed door de omgevingstemperatuur en vochtigheid.

• Temporaal (op de slapen) - vergelijkbaar met voorhoofdmeting, maar met infraroodtechnologie die de temperatuur van het arteriële bloed in dat gebied meet. De nauwkeurigheid is hoger dan de okselmethode, maar lager dan de rectale.
  

Bij elke meting is het belangrijk om een geschikte thermometer te gebruiken, de gebruiksaanwijzing te volgen en rekening te houden met het feit dat de normale lichaamstemperatuur enigszins kan variëren afhankelijk van de meetmethode.

Het bezoeken van een arts wordt aanbevolen bij aanwezigheid van bepaalde symptomen die kunnen wijzen op een ernstige aandoening of complicatie.

Hier zijn enkele situaties waarin u medische hulp moet zoeken:

• Temperatuur boven 39-40°C, die niet daalt ondanks inname van antipyretica.

• Temperatuur die langer dan 3 dagen aanhoudt zonder verbetering.

• Temperatuurstuip (koortsstuip) bij kinderen.

Begeleidende symptomen waar u op moet letten en die kunnen wijzen op een ernstigere aandoening zijn:

• Ademhalingsproblemen - zware of bemoeilijkte ademhaling, piepende ademhaling, verstikking, ernstige hoest, vooral met bloederig of etterig slijm, pijn op de borst bij het ademen.

• Algemene symptomen van verslechtering - ernstige zwakte, verwardheid of bewusteloosheid, snelle hartslag of duizeligheid, onvermogen om vloeistoffen in te nemen en tekenen van uitdroging (droge mond, donkere urine, verminderd urineren).

• Bij kinderen en baby’s - temperatuur boven 38°C bij pasgeborenen (jonger dan 3 maanden), aanhoudend huilen, lethargie of weigering van voedsel, ingezonken of uitpuilende fontanel bij zuigelingen.

• Andere alarmerende symptomen - aanhoudende misselijkheid, braken of hevige buikpijn, onverklaarbare huiduitslag, vooral als deze gepaard gaat met hoge temperatuur, ernstige pijn in gewrichten of spieren zonder duidelijke oorzaak.

Bij twijfel over een ernstige aandoening of als de symptomen verergeren, stel een consultatie met een arts niet uit.

Is het normaal om een lichaamstemperatuur van 36 graden te hebben?

Ja, hoewel de waarden bij mensen variëren van 36,5 tot 37 graden, kunnen deze variëren gedurende de dag, de toestand van het lichaam en de meetmethode.

Wanneer spreken we van een gevaarlijke lichaamstemperatuur?

Waarden boven 39 graden worden als gevaarlijk beschouwd en moeten dringend worden beheerst.

Kan er geen reden zijn voor een verhoogde temperatuur boven 38 graden?

Nee, in deze gevallen gaat het meestal om infecties die nog niet klinisch tot uiting zijn gekomen.

Bronnen:

https://www.nhs.uk/conditions/fever-in-adults/

https://my.clevelandclinic.org/health/symptoms/10880-fever