Vaak gebruiken mensen de term "griep" verkeerd. Ze beweren dat ze "griep" hebben, terwijl ze eigenlijk lijden aan een gewone verkoudheid, veroorzaakt door een van de vele verkoudheidsvirussen.
De griep is ook een virale ziekte, maar verloopt aanzienlijk zwaarder. Elk jaar raakt een groot deel van de wereldbevolking besmet, en bij sommige mensen ontwikkelen zich complicaties die ziekenhuisopname vereisen.
In dit artikel leert u alles over de griep: wat het is, wat de symptomen zijn, hoe het zich verspreidt en welke behandelmethoden er zijn.
Wat is de griep
De griep is een acute infectieziekte, veroorzaakt door virussen uit de familie Orthomyxoviridae. Het treft de weefsels van de bovenste en onderste luchtwegen, wat verschillende ontstekingsprocessen van wisselende ernst veroorzaakt.
De ziekte is seizoensgebonden en de verspreiding ervan heeft een epidemisch karakter, wat typischer is voor de wintermaanden.
Door de jaren heen heeft de mensheid verschillende pandemische griepgolven doorgemaakt, die het leven van miljoenen mensen over de hele wereld hebben gekost.
Oorzaken en risicofactoren voor de ziekte
De griep wordt veroorzaakt door twee belangrijke griepvirussen, en er bestaat een derde, zeldzamere en minder schadelijke stam.
De ziekte is zeer besmettelijk en virulent, waarbij tijdens een griepepidemie een groot deel van de bevolking wordt getroffen, waarbij de ernst van de infectie sterk kan variëren.
Desalniettemin verhogen sommige factoren de kans op besmetting of het ontwikkelen van complicaties.
Als risicofactoren worden beschouwd:
-
Immunosuppressie: Mensen met een zwakke immuniteit, veroorzaakt door chronische ziekten of door het gebruik van medicijnen die de immuniteit onderdrukken, lopen een verhoogd risico op infectie en complicaties.
-
Chronische ziekten: Aandoeningen zoals diabetes, astma, cardiovasculaire ziekten verhogen de kans op besmetting en een zwaarder verloop van de virale infectie.
-
Leeftijd: Kinderen onder de 5 jaar of ouderen boven de 65-70 jaar behoren tot de meest kwetsbare groepen.
Verblijf in afgesloten ruimtes zoals kinderdagverblijven, scholen, grote kantoren, ziekenhuizen, bioscopen, theaters, winkelcentra verhoogt ook het risico op verspreiding van luchtwegaandoeningen en virale infecties.
Manieren van verspreiding van het virus
Het virus is zeer besmettelijk en verspreidt zich via verschillende belangrijke wegen.
Lucht-druppelroute
Volgens gegevens van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) is de lucht-druppelroute de belangrijkste manier van verspreiding van het virus.
Bij niezen, hoesten of praten stoot de besmette persoon microscopische speekseldruppeltjes uit die virale deeltjes bevatten. Deze kunnen op de slijmvliezen of de huid van een andere persoon terechtkomen, wat het risico op infectie verhoogt.
De virale deeltjes kunnen langere tijd in de lucht blijven, vooral in afgesloten ruimtes, wat de besmetting verder vergemakkelijkt.
Fecaal-orale route
Virale deeltjes kunnen op voorwerpen terechtkomen, die een persoon kan aanraken en naar zijn huid of slijmvliezen kan overbrengen. Het is ook mogelijk dat besmetting plaatsvindt door direct fysiek contact met besmette personen via aanraking, handdruk, omhelzing, kus en andere vormen van contact.
Soorten griep
Griepvirussen worden voornamelijk onderverdeeld in griepvirus type A en griepvirus type B, en er bestaat ook een derde type - griepvirus type C.
In wezen veroorzaken ze vrijwel identieke symptomen en klinische beelden, waarbij het belangrijkste verschil ligt in de ernst en het risico op complicaties.
Op basis van deze parameters is griep A ontegenzeggelijk het gevaarlijkst en heeft het de dood van miljoenen mensen veroorzaakt, waarbij het de menselijke populatie bedreigde met uitsterven tijdens de Spaanse griep.
Griep A
Griep A, evenals de andere griepvirussen, wordt veroorzaakt door virale stammen die behoren tot de familie Orthomyxoviridae.
Het is ook het meest voorkomende en klinisch belangrijke type griepvirus en is de belangrijkste schuldige aan jaarlijkse seizoensgriepepidemieën en sommige pandemieën, zoals die van de 'Spaanse griep' (H1N1) in 1918 en de 'varkensgriep' in 2009.
De wetenschappelijke classificatie, op basis waarvan de namen van de griepstammen worden gevormd, is gebaseerd op de aanwezigheid van twee belangrijke eiwitten op het oppervlak van de virale deeltjes.
Deze zijn bepalend voor de subtypes:
-
Hemagglutinine (H): Er zijn 18 subtypes van dit eiwit bekend, van nummer één tot nummer 18. Dankzij dit eiwit hecht het virus zich aan receptoren van cellen, waarna het erin doordringt.
-
Neuraminidase (N): Er bestaan 11 subtypes van dit eiwit, waardoor nieuw gevormde virale deeltjes in de gastheercel worden vrijgegeven en eruit komen.
Door de combinatie van deze eiwitten ontstaan de subtypes, zoals H5N1, H1N1 en H3N2.
Griep A treft niet alleen mensen, maar ook dieren zoals vogels, varkens, paarden en andere soorten, die dienen als een natuurlijk reservoir voor het virus. Dit maakt het bijzonder gevaarlijk, omdat het aanzienlijke mutaties kan ondergaan, wat het risico op nieuwe en ernstigere epidemieën verhoogt.
Symptomen van griep A
Griep A is de zwaarste van de drie griepinfecties. Het heeft een acuut begin, dat begint met koude rillingen en hoge koorts (boven 38°C), ernstige vermoeidheid en lichaamspijnen (myalgie, artralgie).
Vervolgens beginnen de tekenen van ontsteking van de bovenste luchtwegen zoals hoesten, dat meestal droog en erg pijnlijk is, en rhinorroe (loopneus).
Hoofdpijn is bijna altijd een begeleidend symptoom, dat te wijten is aan de koorts en de ontsteking van de sinussen, evenals aan de bekende neurotropisme van het virus.
Mogelijke complicaties bij griep A
Bij mensen met een zwakkere immuniteit, ongeacht de redenen hiervoor, veroorzaakt griep A vaak complicaties, die altijd ernstig zijn.
Tot de meest voorkomende complicaties behoren:
-
Virale pneumonie: Dit is een ontsteking van de onderste luchtwegen (longen). Virale pneumonie wordt interstitiële pneumonie genoemd, omdat het de intercellulaire ruimtes in het parenchym aantast, waarbij fibreuze bruggen van bindweefsel worden gevormd die de elasticiteit van het orgaan belemmeren, waardoor het niet kan samentrekken en uitzetten. Ernstige interstitiële (atypische) pneumonieën kunnen vaak een fatale afloop hebben vanwege de ontwikkeling van acuut respiratoir distress syndroom.
-
Secundaire bacteriële infecties: Dit is een andere complicatie van de werking van het virus, waarbij het immuunsysteem verzwakt. De ineenstorting van de immuniteit geeft opportunistische bacteriën de kans om de onderste luchtwegen aan te vallen en het longparenchym te vernietigen.
-
Myocarditis of encefalitis: Ontsteking van de hartspier (myocarditis) of pericarditis (ontsteking van het hartzakje) kunnen het gevolg zijn van de werking van het virus en zijn, hoewel zeldzamer dan pneumonie, complicaties met ernstige gevolgen. Vanwege de bekende neurotropisme van het virus (affiniteit met zenuwweefsel) kan het leiden tot de ontwikkeling van encefalitis (ontsteking van de hersenen), die meestal geen blijvende gevolgen heeft voor de patiënt.
Griep B
Dit type griep behoort tot dezelfde familie van virussen als griep A. In tegenstelling tot griep A verspreidt het zich alleen onder mensen, wat de verspreiding aanzienlijk beperkt en het epidemiologische belang van het virus vermindert.
Griep B verloopt aanzienlijk milder en is meestal de oorzaak van kleine epidemieën, meestal onder kinderen en jonge mensen.
Het virus van griep B is stabieler dan dat van griep A, en er kan geen genetische uitwisseling plaatsvinden tussen de afzonderlijke stammen. Dit maakt het virus stabieler, en de kleinere kans op mutaties verklaart waarom het geen grootschalige pandemieën veroorzaakt.
Het wordt onderverdeeld in twee afzonderlijke genetische lijnen: Victoria en Yamagata.
Symptomen van griep B
De symptomen overlappen grotendeels met die van griep A, maar zijn minder uitgesproken.
Karakteristiek zijn:
-
Hoge koorts
-
Hoesten
-
Keelpijn
-
Nasale congestie
-
Loopneus.
Specifieker voor dit virus zijn diarree en buikpijn, vooral kenmerkend bij jonge kinderen.
Mogelijke complicaties
Hoewel zeldzamer, kan griep B ook leiden tot ernstige complicaties, vooral bij immuungecompromitteerde mensen, kinderen en ouderen.
De meest voorkomende complicaties van het virus zijn bacteriële infecties, die de sinussen (sinusitis) en de gehoorgangen (otitis) aantasten. Zelden ontwikkelt zich virale pneumonie, die een aanzienlijk gunstiger verloop heeft dan die bij influenza.
Myocarditis is ook mogelijk, waarbij het virus niet neurotropisch is en het centrale zenuwstelsel niet aantast. Een interessant maar zeldzaam complicatie van griep B is het uitlokken van de auto-immuunziekte Guillain-Barré-syndroom.
Griep C
Dit lid van de familie is zeldzamer vanwege de hoge stabiliteit. Het verandert niet en na verloop van tijd heeft de menselijke bevolking immuniteit opgebouwd.
Het veroorzaakt infecties uitsluitend bij kinderen en zeer ouderen, met symptomen zoals matig verhoogde koorts, hoesten en loopneus. Het veroorzaakt geen complicaties of, als die er zijn, zijn ze uitzonderlijk.
Vaccins tegen griep
Vaccins tegen griep A en griep B worden jaarlijks ontwikkeld, waarbij het belangrijkste component natuurlijk het meer virulente en gevaarlijke griep A is. De vaccins bevatten de actuele stammen die momenteel in de populaties circuleren en om effectief te zijn, worden ze elk jaar toegediend.
Vaccins beschermen niet zozeer tegen besmetting, maar dragen bij aan een milder verloop van de virale ziekte. Specialisten adviseren dat vaccins alleen worden toegediend aan risicogroepen in de bevolking met een verlaagde immuniteit.
Preventieve maatregelen
Preventieve maatregelen voor alle virussen komen neer op enkele nuttige praktijken die de virale belasting (de blootstelling van het virus aan het individu) verminderen.
Deze omvatten enkele belangrijke stappen:
-
Het naleven van goede persoonlijke hygiëne - regelmatig handen wassen.
-
Het houden van afstand tot mensen en het vermijden van te drukke plaatsen met onvoldoende ventilatie van de ruimtes.
-
Het dragen van maskers.
-
Het volgen van een gezonde voeding en het onderhouden van de immuniteit.
-
Het innemen van immuunstimulantia.
-
Vaccinatie - bij de risicogroepen.
Ondanks preventieve maatregelen is griep A bijzonder virulent en besmettelijk, waarbij zelfs met een minimaal aantal virale deeltjes meestal leidt tot het ontwikkelen van symptomen van de infectie.
Toch kan het naleven van de genoemde praktijken de kans op besmetting en het ontwikkelen van gevaarlijke complicaties verminderen.
Diagnose en tests
De diagnose kan meestal volledig worden gesteld op basis van de klinische symptomen. Gewoonlijk kan bij mensen met een verhoogd risico op complicaties of bij vroege symptomen van een verkoudheid een thuistest voor griep worden gedaan, die kan aantonen of antigenen van de griepvirussen A en B worden gevonden.
Voor een gedetailleerdere diagnose kan een gespecialiseerde PCR-test worden uitgevoerd om de specifieke stam van de griep vast te stellen.
Behandelmogelijkheden
Er zijn antivirale preparaten ontwikkeld die de replicatie van het virus onderdrukken of stoppen.
Rimantadinehydrochloride - effectief bij griep A en B, waarbij het belangrijk is dat de behandeling begint bij de eerste symptomen van griep.
Oseltamivir - een moderner preparaat, dat bij het starten van de behandeling binnen 24-48 uur na het optreden van symptomen de replicatie van het virus kan stoppen en alle symptomen van de ziekte kan elimineren.
Beide preparaten blokkeren enzymen, die belangrijk zijn voor de “vermenigvuldiging” van het virus in de gastheercel, waarbij het van cruciaal belang is dat de inname zo snel mogelijk plaatsvindt om te voorkomen dat een groot aantal virussen wordt bereikt en cellen worden beschadigd.
Het gebruik van niet-specifieke preparaten zoals isoprinosine en andere, die immunoglobulinen en bèta-glucanen bevatten, kan ook een positief effect hebben, waarbij een vroege start de ziekteduur kan verkorten en complicaties kan voorkomen.
Andere adviezen van medische experts
Specialisten adviseren om het hele jaar door voor uw gezondheid te zorgen door gezond en rationeel te eten, regelmatig te sporten en uw lichaam tijd te geven voor slaap en rust.
Tijdens de risicovolle wintermaanden, vermijd menigten van mensen, duidelijk zieke mensen en probeer de ruimtes die u bewoont goed te ventileren.
Houd goede persoonlijke hygiëne aan en draag maskers, als gezondheidsautoriteiten dit adviseren.
Het is goed om te weten dat het gericht versterken van de antivirale immuniteit tijdens de wintermaanden met verschillende kruidenextracten en tincturen ook zeer effectief is voor het voorkomen van besmetting en het verminderen van het risico op complicaties.
Wanneer een arts raadplegen
Hoewel een groot deel van de besmette mensen de infectie thuis doorstaat zonder medische aandacht nodig te hebben, is het belangrijk om te weten wanneer het tijd is om een specialist te raadplegen.
Het is noodzakelijk om uw huisarts te bezoeken in de volgende gevallen:
-
Bij aanhoudende hoge koorts: Een temperatuur boven 38,5°C, langer dan drie dagen en niet reagerend op koortsverlagende middelen, is een indicatie om medische hulp te zoeken.
-
Optreden van ademhalingsmoeilijkheden, zwaar gevoel op de borst en kortademigheid: Dit is meestal een teken dat de infectie mogelijk naar de longen is gezakt en een alarmsignaal.
Als uw algemene toestand verslechtert ondanks thuisbehandeling, is een consultatie met een specialist ook noodzakelijk.
Veelgestelde vragen
Hoe lang duurt een griepinfectie?
De griep duurt meestal van 7 tot 10 dagen, maar vermoeidheid kan langer aanhouden.
Kan het vaccin de kans op besmetting volledig elimineren?
Het vaccin vermindert de kans op het ontwikkelen van complicaties, maar kan het risico op besmetting niet volledig elimineren.
Hoe onderscheiden we griep van een gewone verkoudheid?
De griep heeft een acuut begin met zeer hoge koorts en ernstige vermoeidheid, terwijl een verkoudheid langzamer verloopt en met veel mildere symptomen.
Laat een reactie achter