Alles over groene thee: Essentie en voordelen

Groene thee is een traditionele drank, bereid uit de gedroogde bladeren van de plant Camellia sinensis. In tegenstelling tot zwarte thee en oolong-thee ondergaat groene thee geen fermentatie — de bladeren worden direct na de oogst minimaal thermisch behandeld om zoveel mogelijk hun vrijwel natuurlijke staat te behouden. Dit behoudt zowel de smaakkwaliteiten als de frisse groene kleur van het droge kruid en van het infuus, en nog belangrijker — de farmacologische eigenschappen van het kruid.

Waar groeit hij, wanneer wordt hij geplukt, welke delen worden gebruikt

Groene thee wordt hoofdzakelijk gewonnen in Oost- en Zuidoost-Azië, met traditioneel de grootste productie in China en Japan. De plant Camellia sinensis gedijt in een warm en vochtig klimaat, meestal in bergachtige gebieden met goed doorlatende bodems. Er worden vooral de jongste topbladeren en knoppen geplukt — gewoonlijk in het vroege voorjaar — die als de hoogste kwaliteit beschouwd worden. Na de oogst worden de bladeren geroosterd (in China) of gestoomd (in Japan) om hun natuurlijke oxidatie te stoppen, waarna ze gedroogd en gevormd worden.

Soorten groene thee

Er bestaan tientallen variëteiten van groene thee, afhankelijk van de verwerkingsmethode, de plaats van teelt en het tijdstip van plukken. De meest bekende zijn:

• Sencha – de meest verbreide Japanse groene thee
  

• Gyokuro – fijne en aromatische thee, geteeld in de schaduw
  

• Matcha – fijn gemalen poeder, thee van een speciale theesoort, gebruikt in de theeceremonie, het meest prominent in Japanse tradities.
  

• Longjing (Lungching) – populaire Chinese thee met platte bladeren
  

• Bi Luo Chun – geurige Chinese variëteit met opgerolde bladeren

Groene thee bevat een complex van bioactieve stoffen die zijn fysiologische effecten bepalen. De belangrijkste groepen omvatten polyfenolen, alkaloïden, aminozuren en micro-elementen. De samenstelling kan licht variëren afhankelijk van het type, de teeltmethode en de technologische verwerking.

Catechinen (polyfenolen)

Catechinen zijn een subgroep van flavonoïden en vormen de meest actieve antioxidanten in groene thee. De meest onderzochte en krachtige onder hen is epigallocatechinegallaat (EGCG), die in preklinische studies uitgesproken antioxiderende, ontstekingsremmende en mogelijk antitumorale werking toont. Andere relevante catechinen zijn:

• Epicatechine (EC)
  

• Epigallocatechine (EGC)
  

• Epicatechinegallaat (ECG)
  

De catechinen ondergaan geen significante transformatie, aangezien groene thee niet gefermenteerd is, in tegenstelling tot zwarte thee. Dit behoudt hun structuur en biologische activiteit.

Cafeïne

Groene thee bevat matige hoeveelheden cafeïne (meestal 20–40 mg per kop), wat het een licht stimulerend effect op het centrale zenuwstelsel geeft. Cafeïne ondersteunt alertheid, verhoogt concentratie en kan mogelijk de stofwisseling versterken. 

Teanine (L-teanine)

Teanine is een unieke aminozuur, vrijwel uitsluitend aangetroffen in thee. Het moduleert de werking van cafeïne en heeft een verzachtend effect zonder sedatie. Men denkt dat het de cognitieve functie ondersteunt, stress vermindert en de aandacht bevordert.

Fluor, mangaan, zink en andere micro-elementen

Groene thee bevat biologisch actieve hoeveelheden micro-elementen, zoals fluor (met potentieel effect op de tanden), mangaan, zink en selenium, die deelnemen aan verschillende enzymatische systemen van het lichaam. De hoeveelheden hangen af van de bodem, het water en de manier van verwerking van de bladeren.

Vitaminen

De bladeren van groene thee bevatten vitaminen uit de B-groep, vitamine C en vitamine Kin lage, maar biologisch betekenisvolle hoeveelheden. Tijdens het trekken worden enkele van deze uit het blad overgedragen naar het infuus.

Groene thee kent een lange traditie van gebruik, niet alleen als drank, maar ook ter bevordering van gezondheid. Dankzij zijn rijke samenstelling van biologisch actieve stoffen beïnvloedt het vele systemen in het lichaam. De gegevens over zijn voordelen zijn bevestigd door talrijke experimentele en klinische studies, hoewel de effecten het duidelijkst blijken bij langdurig gebruik in de context van een gezonde levensstijl.

Groene thee voor gewichtsverlies en metabolisme

Consumptie van groene thee wordt geassocieerd met een gematigde verhoging van de basale stofwisseling en efficiëntere vetverbranding. Dit is te danken aan de combinatie van cafeïne en catechinen, die thermogenese en de oxidatie van vetzuren stimuleren.

De resultaten uit klinische studies variëren, maar over het algemeen wordt een lichte, doch statistisch significante afname van lichaamsgewicht waargenomen bij mensen met overgewicht en obesitas. Groene thee wordt vaak gezien als aanvulling op een dieet- en bewegingsregime, en zijn extracten zijn tevens vaak terug te vinden in de samenstelling van voedingssupplementen voor vetverbranding.

Groene thee en spijsvertering

Groene thee bevordert spijsverteringsprocessen doordat hij de secretie van spijsverteringssappen ondersteunt en een lichte antimicrobiële werking heeft op delen van de darmflora, met name op potentieel pathogene bacteriën die normaal worden onderdrukt. Bij sommige mensen echter, vooral bij gevoelige magen, kan een hoge concentratie tannines en cafeïne leiden tot prikkeling van het slijmvlies, wat kan resulteren in losse ontlasting of zelfs diarree. Het effect is dosisafhankelijk en duidelijker bij inname op een lege maag. 

Groene thee bij gastritis en reflux

Mensen met verhoogde maagzuurgraad, gastritis of gastro‑oesofageale reflux moeten groene thee met voorzichtigheid consumeren. Ondanks de ontstekingsremmende eigenschappen van catechinen kunnen cafeïne en tannines de maagsecretie verhogen en het slijmvlies irriteren, vooral bij langdurig of geconcentreerd gebruik. Vaak wordt aanbevolen om na de maaltijd en in een milde concentratie te gebruiken, om verergering van reflux of misselijkheid te vermijden.

Groene thee en bloeddruk

Consumptie van groene thee kan gunstig uitwerken bij mensen met hoge bloeddruk, doordat het de vasculaire elasticiteit verbetert, oxidatieve stress vermindert en de endotheliale functie moduleert. De effecten manifesteren zich meestal na regelmatige inname gedurende enkele weken. Een verlaging van de systolische druk met enkele mmHg is beschreven in meta-analyses van gerandomiseerde studies. Deze effecten zijn minder uitgesproken bij personen met al normale bloeddrukwaarden, terwijl bij mensen met lage bloeddruk de cafeïne in groene thee de waarden mogelijk weer kan verhogen tot een normalisatie.

Groene thee en diabetes

De catechinen in groene thee beïnvloeden de insulinegevoeligheid en kunnen de postprandiale (na de maaltijd) stijging van de bloedsuiker vertragen door α‑amylase en α‑glucosidase te remmen. Dit maakt groene thee potentieel nuttig bij mensen met gestoorde glucosetolerantie en type 2-diabetes. Er zijn echter onvoldoende gegevens om diabetespreventie uitsluitend met groene thee te ondersteunen, maar het kan deel uitmaken van een algeheel voedingsschema. Bovendien kan de hoge antioxidatieve activiteit van de actieve stoffen in de thee oxidatieve stress verminderen en zo de gevoeligheid van cellen voor insuline gedeeltelijk verhogen.

Groene thee en cholesterol

Groene thee kan het lipidenprofiel ondersteunen door de niveaus van totaal- en LDL-cholesterol te verlagen. De mechanismen omvatten vermindering van de intestinale absorptie van cholesterol en verhoogde excretie via gal. De gegevens tonen geen significant effect op HDL-cholesterol. Dergelijke effecten worden vooral waargenomen bij doses boven de 400–500 mg catechinen per dag.

Groene thee en veroudering

De antioxiderende eigenschappen van groene thee beperken schade aan cellulaire structuren door vrije radicalen, waardoor het een . Hiertoe behoren zowel interne organen als de huid. Er zijn studies die aantonen dat regelmatige inname cognitieve functies kan ondersteunen en het risico op sommige neurodegeneratieve aandoeningen kan verlagen.

Groene thee en stress

Groene thee bevat L‑theanine – een aminozuur met een kalmerend effect op het centrale zenuwstelsel, dat de werking van cafeïne moduleert. Het gecombineerde effect is een toestand van gefocuste concentratie zonder overprikkeling, wat gunstig is voor mensen die blootstaan aan chronische stress. Deze eigenschappen komen het best tot uiting bij matige consumptie. Groene thee is een ideale stimulant voor mensen die lijden aan angst en gebrek aan concentratie, bij wie koffieconsumptie het probleem juist kan versterken.

Groene thee en immuniteit

Sommige onderzoeken tonen aan dat catechinen in groene thee het niet-specifieke cellulaire immuunsysteem activeren en de reproductie van bepaalde virusstammen onderdrukken. In de context van preventie en algemeen behoud van immunitaire functie kan groene thee een aanvullende rol spelen.

Groene thee en preventie van oncologische ziekten

Het antikankerpootentieel van groene thee is onderwerp van actief onderzoek. Epigallocatechinegallaat (EGCG) laat in vitro remming zien van cellulaire proliferatie, inductie van apoptose (geprogrammeerde celdood) en onderdrukking van angiogenese (de vorming van nieuwe bloedvaten voor de tumor). De gegevens uit menselijke studies zijn echter nog niet eenduidig. Groene thee wordt niet aanbevolen als zelfstandig preventief middel, maar kan wel deel uitmaken van een strategie om kankerverwekkende processen te beperken.

Groene thee en haaruitval

Voorlopige gegevens suggereren dat catechinen de activiteit van 5-alfa-reductase — een enzym dat verband houdt met hormoonafhankelijke haaruitval — kunnen beïnvloeden. Hoewel er geen doorslaggevende klinische bewijzen zijn, is groene thee opgenomen in diverse preparaten voor zowel uitwendig als inwendig gebruik met een soortgelijke werking, waarbij de cafeïne erin ook een bewezen stimulerend effect heeft op haarzakjes.

Groene thee, zoals de naam al aangeeft, wordt traditioneel geconsumeerd in de vorm van een infusie of THEE. In de context van moderne wetenschap zijn geconcentreerde vormen van het kruid ontwikkeld, die handiger zijn in gebruik en rijker aan actieve stoffen, maar die niet het genoegen bieden van het drinken van een smakelijk drankje.

Theeën— de meest verbreide consumptievorm, bestaande uit een infusie van groene theebladeren. Hiermee kan de concentratie worden gecontroleerd en de bereiding is eenvoudig.  Kan gecombineerd worden met honing, citroen, gember of andere aromatische kruiden zoals jasmijn.

Tincturen — alcoholische extracten, sterk geconcentreerd in actieve stoffen, gebruikt wanneer een krachtiger en sneller effect gewenst is.

Capsules en tabletten — gestandaardiseerde voedingssupplementen met groene thee-extract, handig voor het preciseren van de dagelijkse dosis en voor mensen die het drankje niet prefereren. Vaak worden ze verkocht met gestandaardiseerde EGCG-concentratie.

Poeder (matcha) — fijn gemalen groene thee, bijzonder populair in de Japanse cultuur; maakt inname van het gehele bladmateriaal mogelijk en een hogere opname van actieve stoffen. Wordt meestal geserveerd met melk en heeft een aanzienlijk sterkere smaak.

Etherische oliën en extracten— minder frequent gebruikt, voornamelijk in cosmetica of als toevoeging aan voedingsproducten.

Ongeacht welke vorm je kiest, is groene thee een uitstekende plant met vele gunstige eigenschappen, zowel qua smaak als farmacologisch.

Groene thee is geschikt voor een brede doelgroep, met name voor diegenen die op zoek zijn naar een natuurlijke manier om hun gezondheid te verbeteren en vitaliteit te behouden. Hij wordt vaak aanbevolen in de volgende situaties en groepen:

• Mensen met metabole problemen en overgewicht— groene thee helpt de stofwisseling te versnellen en bevordert de vetverbranding.
  

• Patiënten met type 2-diabetes of gestoorde glucosetolerantie — groene thee kan de controle van de bloedsuiker en insulinegevoeligheid ondersteunen.
  

• Mensen met hoge bloeddruk (hypertensie)– regelmatige inname van groene thee heeft een gunstig effect op het cardiovasculaire systeem en verlaagt de bloeddruk.
  

• Mensen met gastro-intestinale problemen – zoals reflux en gastritis, waarbij groene thee in lage concentraties kan bijdragen aan verlichting van symptomen.
  

• Personen die hun immuunsysteem willen versterken – de antioxidanten in groene thee ondersteunen de verdedigingskrachten van het lichaam.
  

• Mensen onder chronische stress en vermoeidheid – groene thee heeft een stimulerend en verkwikkend effect zonder de sterke pieken van cafeïne in koffie.
  

• Degenen die preventie van chronische ziekten en veroudering nastreven – vanwege de ontstekingsremmende en antioxidatieve eigenschappen van groene thee.

Ondanks de talrijke voordelen, moet de inname worden aangepast aan de individuele gezondheidstoestand, waarbij eventuele contra-indicaties in overweging worden genomen, bijvoorbeeld gevoeligheid voor cafeïne of maagproblemen. Het is altijd raadzaam om bij twijfel een arts te raadplegen.

• Maximale doses:Voor gezonde volwassenen wordt aanbevolen niet meer dan 3–4 koppen groene thee per dag te consumeren (ongeveer 600–800 ml), wat circa 240–320 mg cafeïne bevat. Bij gebruik van concentraten of supplementen (capsules, extracten) dienen de aanwijzingen van de fabrikant en medische richtlijnen gevolgd te worden.
  

• Gebruiksduur:Groene thee kan dagelijks gedronken worden, waarbij de duur van de inname afhangt van individuele behoeften en doelen. Bij therapeutisch gebruik wordt aangeraden om de inname in cycli van enkele weken te doen met pauzes, om ophoping van cafeïne en mogelijk prikkelende bijwerkingen te voorkomen. De waarheid is dat voor liefhebbers groene thee vooral een traditie is, niet zozeer een middel om specifieke gezondheidsdoelen te bereiken, maar vooral een bron van genoegen.
  

• Tijdstip van de dag:Bij voorkeur ’s ochtends of in de vroege middag, om het stimulerende effect te benutten zonder je slaap te verstoren. Vermijd consumptie laat op de avond.
  

• Voor/na maaltijden: Voor optimale opname en minimale irritatie kan groene thee ongeveer 30 minuten na een maaltijd worden gedronken. Bij een gevoelige maag is het verstandig om inname op een lege maag te vermijden, omdat dit brandend maagzuur kan veroorzaken.
  

• Combinaties:Groene thee gaat goed samen met citroen of andere citrusvruchten, die de opname van antioxidanten bevorderen. Vermijd gelijktijdige consumptie met ijzerrijke voedingsmiddelen en supplementen, omdat polyfenolen de absorptie van ijzer kunnen verminderen.
  

Het is altijd aanbevolen om de inname individueel af te stemmen op de gezondheidstoestand en in geval van specifieke problemen een arts te raadplegen.

Bij normale inname staat groene thee niet bekend om zijn bijwerkingen — integendeel. Toch kunnen dergelijke effecten optreden, vooral door de aanzienlijke hoeveelheid cafeïne in de plant. Hieronder welke verschijnselen mogelijk kunnen optreden bij overmatige consumptie:

• Hoofdpijn en prikkelbaarheid (door cafeïne)
  

• Slaapproblemen of verstoorde slaap bij late consumptie
  

• Maagongemak, brandend maagzuur of misselijkheid, vooral bij inname op een lege maag
  

• Verhoogde hartslag of hartkloppingen bij personen gevoelig voor cafeïne
  

• Mogelijke verminderde opname van ijzer bij grote hoeveelheden
  

• Allergische reacties zelden, maar mogelijk bij gevoelige personen
  

• Bij zeer hoge doses (meestal uit supplementen) het risico op levertoxiciteit
  

Bij het optreden van ongewenste symptomen is het raadzaam de dosis te verlagen of tijdelijk te stoppen. Raadpleeg bij ernstige klachten een arts.

Wanneer drinken we groene thee?

Het wordt aanbevolen om inname ’s ochtends of in de vroege middag te doen, om de slaap niet te verstoren. Hij kan fungeren als stimulant voor mensen die nachtdiensten draaien of behoefte hebben om de slaap enkele uren uit te stellen.

Hoe vaak per dag mag je groene thee drinken?

Een inname van 3–4 koppen per dag wordt beschouwd als normaal en acceptabel, waarbij deze idealiter over de eerste helft van de dag verdeeld worden, uiterlijk in de vroege middag.

Groene of zwarte thee drinken?

Zwarte thee is sterker qua stimulerend effect, maar armer aan antioxidanten. Als het doel is onze gezondheid te verbeteren — dan is groene thee onze bondgenoot.

Hoe wordt groene thee bereid?

Men bereidt hem door één theelepel te trekken in 300 ml heet water gedurende 5 minuten.

Groene thee op een lege maag in de ochtend?

Dat wordt niet aanbevolen voor mensen met gastritis, reflux of het prikkelbare darmsyndroom, maar het heeft een stimulerend effect op het centraal zenuwstelsel en werkt verkwikkend na het ontwaken.

bronnen:

https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC2855614/